-*- mode: org -*-

Colloquial Yoruba
- nem igazán jók a magyarázatok
- nagyon alacsony nyelvtan/lecke arány
- túl gépiesek a feladatok
- a feladatokban sok az ismeretlen szó
- a szószedetekben sok az ismétlés
- sok az elírt hangsúly, hiányzó pont

* 1
** Dialogue 1
[Kúnlé & Màmá Túnjí]
- Ẹ kúùrọ̀lẹ́ Mà.
- Òo, kúùrọ̀lẹ́. Báwo ni nǹkan?
- Dáadáa ni. Ẹ jọ̀ọ́ Mà, Túnjí ńkọ́? Ṣé ó wà ń'lé?
- Rárá, kò sí ń'lé. Ó lọ sọ́dọ̀ ọ̀rẹ́ ẹ̀ Délé.
- Kò burú, mo máa padà wá. Ẹ ṣé, ó dàbọ̀ Mà.
- Kò tọ́pẹ́. Ó dàbọ̀.
** Dialogue 2
[Kúnlé & Sànyà]
- Báwo ni Sànyà?
- Dáadáa ni. Ẹ káalẹ́.
- Òo, káalẹ́. Ẹ̀gbọ́n ẹ dà?
- Wọn kò ì tí ì dé.
- Kò burú, màá padà wá lọ́la.
- Kò burú. Ẹ ṣé, ó dàárọ̀.
- O ṣé, ó dàárọ̀.
** Comprehension
[Délé & Olú]
- Báwo ni nǹkan?
- Dáadáa ni. Ṣé àlàáfíà ni?
- Àlàáfíà ni.
- Níbo l'ò ń lọ?
- Mo ń lọ s'ọ́jà.
- Ṣé o lè ra búrẹ́dì fún mi?
- Rárá.
- Kí l'ó dé?
- N ò lówó. Má bínú.
- Kò burú. Ó dàbọ̀.
- Ó dàbọ̀.
** Vocabulary
kúùrọ̀lẹ́ = jó napot (délután 4-től este 7-ig)
ẹ = ti, Ön
báwo ni [nǹkan] = hogy vagy? (idősebb fiatalabbnak) [lit. hogy vannak a dolgok?]
nǹkan = dolgok
dáadáa ni = jó, jól van
ẹ jọ̀ọ́ {ẹ jọ̀wọ́} = hadd kérdezzem meg; legyen szíves
Mà = asszonyom
... ńkọ́ = hogy van? hol van? mi a helyzet vele?
ṣé = (eldöntendő kérdést jelölő partikula mondat elején)
ó = ő, az
wà = van (vhol)
ń'lé {nílé} = otthon
rárá = nem
kò = (tagadó partikula)
kò sí = nincsen (vhol)
lọ = megy
sọ́dọ̀ {sí ọ̀dọ̀} = (vki)-hez
ọ̀rẹ́ = barát
ọ̀rẹ́ ẹ̀ {ọ̀rẹ́ rẹ̀} = a barátja
burú = rossznak lenni
kò burú = nem rossz, nem baj
mo {kò előtt N} = én
máa = fog (jövőidő)
padà wá = visszatér
ó dàbọ̀ = viszlát
ẹ ṣé = köszönöm (udvarias)
kò tọ́pẹ́ = nincs mit
màmá = anya
òo = óh
o = te
sọ́jà = piacra
ni = (azonosító partikula)
bẹ́ẹ̀ ni = igen
kọ́ ni = nem (azonosság tagadása)
sílé = házba
rí = lát
rìn = jár, gyalogol
ní = birtokol
bàtà = cipő
dára = jó
a = mi
wọ́n = ők, ő (udvarias)
jókòó = leül
bàbá = apa
kò ní í = nem fog (jövőidő)
dìde = feláll
káàárọ̀ = jó reggelt (délig)
káàsán = jó napot (déltől délután 4-ig)
káalẹ́ = jó estét (este 7-től)
níbo ni [... wà] = hol [van ...]? hova?
dákẹ́ = csendben marad
sùn = alszik
jẹun = eszik
jó = táncol
ẹ̀gbọ́n = idősebb testvér
(r)ẹ = a te ...d
dà = hol van? (mondat végén)
kò ì tí ì = még nem (perfektum tagadás)
dé = visszajön
sọ [fún] = elmond [vkinek]
màá {mo á} = fogok (jövőidő)
lọ́la = holnap
ó dàárọ̀ = jó éjt
o ṣé = köszönöm (informális)
ti = már (perfektum)
mi = az én ...m
(r)ẹ̀ = az ő ...ja
wa = a mi ...nk
yín = a ti ...tok
wọn = az ő ...juk
sí (elízió!) = -ba, -ra, -hoz
ní (elízió!) = -ban, -on, -nál
ọjà = piac
ṣọ́ọ̀ṣì = templom ("church")
ilé = ház, otthon
àbúrò = fiatalabb testvér
mùsíọ̀mù = múzeum
ilé-ìwé = iskola
ọ́fíìsì = iroda
kíláàsì = osztály(terem)
ilé-ìkàwé = könyvtár
ilé/pápá-ọkọ̀ òfurufú = repülőtér
ilé/ibùdó-ọkọ̀ ojú-irin = vasútállomás
ilé/ọgbà àwọn ẹranko = állatkert
ọ̀gá = főnök
àti = és
ìwé = könyv
ọ̀sán = délután
ẹ̀kọ́ = lecke, egység (unit)
ìfẹ́ = szerelem, vágy
* 2
** Dialogue 1
[Dúpẹ́ & Bàbá Dúpẹ́]
- Ẹ káàárọ̀ Sà.
- Káàárọ̀, pẹ̀lẹ́. Ṣé dáadáa l'o jí?
- A dúpẹ́ Sà.
- Ṣé o ti jẹun?
- Rárá Sà. Mo ṣẹ̀ṣẹ̀ jí ni.
- Tètè lọ jẹun. Èmi ń lọ síbi iṣẹ́. Mi ò ní í pẹ́ dé.
- Kò burú Sà. Ó dàbọ̀ Sà.
- Ó dàbọ̀.
** Dialogue 2
[Dúpẹ́ & Arábìnrin Ọdúnsì]
- Ẹ káàsán Mà.
- Òo, káàsán. Báwo ni nǹkan?
- Dáadáa ni.
- Ó péjọ́ mẹ́ta.
- Ọjọ́ kan pẹ̀lú Mà.
- Ṣ'álàáfíà ni?
- A dúpẹ́ Mà.
- Ilé ńkọ́?
- Ó wà.
- Iṣẹ́ ńkọ́?
- Ó ń lọ dáadáa.
- Bàbá ńkọ́?
- Wọ́n wà.
- Màmá ńkọ́?
- Wọ́n wà.
- Pẹ̀lẹ́, ó dàbọ̀.
- Ó dàbọ̀ Mà.
** Comprehension
- Ẹ káàárọ̀ Sà.
- Káàárọ̀. Báwo ni?
- Dáadáa ni Sà.
- Ilé ńkọ́?
- Ó wà.
- Màmá ńkọ́?
- Wọ́n wà.
- Bàbá ńkọ́?
- Wọ́n wà.
- Ṣé iṣẹ́ rẹ ń lọ dáadáa?
- Ó ń lọ dáadáa Sà.
- Ó dàbọ̀. Mo tètè ń lọ síbi iṣẹ́. Kí màmá àti bàbá rẹ.
- Kò burú Sà. Ó dàbọ̀ Sà.
** Vocabulary
pẹ̀lẹ́ = üdvözlet (fiatalabbaknak); részvétem; elnézést
jí = felébred
dúpẹ́ = hálát ad Istennek
Sà = uram
ṣẹ̀ṣẹ̀ = az imént, nemrég
Èmi = én (kiemelt)
mi = én (nyelvjárási variáns)
ò = (tagadásjelző "mi" után; =kò)
pẹ́ = késik
ń = (folyamatosságjelző)
s'íbi iṣẹ́ = munkahelyre
tètè = gyorsan
dáradára = jó, jól
ọmọ = gyerek
ṣ'o = (=ṣé o)
fẹ́ràn = szeret
wẹ̀ = fürdik
lánàá = tegnap
nígbà tí = amikor
nísisìyí = éppen most
dé = érkezik
fẹ́ = akar
báwo = hogyan
ó pẹ́jọ́ mẹ́ta = rég nem láttalak (lit. már három napja)
ọjọ́ kan pẹ̀lú = [válasz] rég nem találkoztunk (lit. még egy nap)
ọjọ́ = nap
kan = 1
pẹ̀lú = -val együtt; plusz
àlàáfíà = béke
ilé = háztartás, család
ilé ńkọ́ = hogy van a család?
ó wà = jól van (lit. megvan)
iṣẹ́ = munka
àwọn ... = (többesszámjelző)
ọkọ̀ = jármű
ibùdó ọkọ̀ òfurufú = repülőtér (ég-jármű-állomás)
ó tì = nem
àárọ̀ = reggel
ìrọ̀lẹ́ = este
ẹranko = állat
ofurufú = ég, égbolt
* 3
** Dialogue 1
[Kúnlé & Túnjí]
- Túnjí, báwo ni nǹkan?
- Dáadáa ni. Jọ̀wọ́ má bínú.
- Níbo l'o lọ lálẹ́ àná? Mo wá sí ilé ẹ lẹ́ẹ̀mejì lálẹ́ àná.
- Mo gbọ́ bẹ́ẹ̀. Mo lọ rí ọmọ kíláàsì mi kan ni.
- Kí l'orúkọ ẹ̀?
- Kimberly.
- Ọmọ ìlú ibo ni?
- Ọmọ ìlú Amẹ́ríkà ni, ṣùgbọ́n ó jẹ́ akẹ́kọ̀ọ́ ní yunifásítì ti Ìbàdàn nísisìyí.
  Àwọn ẹbí ẹ̀ ń gbé ní New York.
- Ṣé a lè jìjọ lọ kí i lọ́la?
- Bóyá.
** Dialogue 2
[Túnjí, Kimberly & Kúnlé]
- Báwo ni?
= Dáadáa ni.
- Kim, ọ̀rẹ́ mí nì yí. Orúkọ rẹ̀ ni Kúnlé.
= Báwo ni?
+ Dáadáa ni.
= Ẹ jókòó.
+ O gbọ́ Yorùbá gan an ni. Nígbà wo ni o dé ìlú Nàìjíríyà?
= Rárá, mi ò gbọ́ Yorùbá púpọ̀. Mo dé sí ìlú Ìbàdàn ní oṣù tí ó kọjá.
  Mo fẹ́ran èdè Yorùbá gan an ni. Mo sì fẹ́ràn ìlú Nàìjíríyà. Mo fẹ́ kọ́ Yorùbá sí i.
+ Ó dáa.
** Comprehension
Orúkọ mi ni Kúnlé. Mo ń gbé ní ìlú Lọ́ńdọ̀nù nísisìyí, ṣùgbọ́n ọmọ ìlú Nàìjíríyà ni mí.
Mo ní ìyàwó kan àti ọmọ méjì. Orúkọ ìyàwó mi ni Bọ́sẹ̀, orúkọ àwọn ọmọ mi ni Tọ́pẹ́ àti Délé.
Obìnrín ni Tọ́pẹ́, ṣùgbọ́n ọkùnrin ni Délé. Ọmọ ọdún mẹ́wàá ni Tọ́pẹ́, ṣùgbọ́n ọmọ ọdún mẹ́jọ ni Délé.
Mo fẹ́ràn ẹbí mi gan an ni, mo sì fẹ́ràn láti gbé ní ìlú Lọ́ńdọ̀nù.
Àwọn ọmọ mi náà fẹ́ràn láti gbé ìlú Lọ́ńdọ̀nù,
ṣùgbọ́n ìyàwó mi fẹ́ràn ìlú Nàìjíríyà ju ìlú Lọ́ńdọ̀nù lọ.
** Vocabulary
má bínú = ne haragudj
lálẹ́ àná = tegnap este
lẹ́ẹ̀mejì {ní ẹ̀ẹ̀méjì} = kétszer
gbọ́ = hall
bẹ́ẹ̀ = úgy
ọmọ kíláàsì = osztálytárs
kí l'orúkọ ẹ̀ = mi a neve?
orúkọ = név
ọmọ ìlú ibo ni = mi a nemzetisége?
ọmọ ìlú Amẹ́ríkà = amerikai polgár
ṣùgbọ́n = de
jẹ́ akẹ́kọ̀ọ́ = diáknak lenni
yunifásítì = egyetem
ti Ìbàdàn = ibadani (Ibadan Nigéria 3. legnagyobb városa, Lagos és Kano után)
ẹbí = család
àwọn ẹbí = családtagok
gbé = él
lè = képes
jìjọ = együtt
kí i = meglátogatja őt
bóyá = talán
wá = jön
wá ńbí = gyere ide
kúrò ńbí = menj innen
[ẹ] má ... = ne ... !
oókan = 1 (magában)
eéjì = 2 (magában)
ẹẹ́ta = 3 (magában)
ẹẹ́rin = 4 (magában)
aárùnún = 5 (magában)
ẹẹ́fà = 6 (magában)
eéje = 7 (magában)
ẹẹ́jọ = 8 (magában)
ẹẹ́sànán = 9 (magában)
ẹẹ́wàá = 10 (magában)
oókànlá = 11 [10+1] (magában)
eéjìlá = 12 [10+2] (magában)
ẹẹ́tàlá = 13 [10+3] (magában)
ẹẹ́rìnlá = 14 [10+4] (magában)
aárùnúndínlógún = 15 [20-5] (magában)
ẹẹ́rìndínlógún = 16 [20-4] (magában)
ẹẹ́tàdínlógún = 17 [20-3] (magában)
eéjìdínlógún = 18 [20-2] (magában)
oókàndínlógún = 19 [20-1] (magában)
ogún = 20 (magában)
ajá = kutya
pẹ́ẹ̀nì = toll
mélòó (ni) = mennyi?
ọmọ ọdún mélòó ni ẹ́ = hány éves vagy?
ẹ̀ẹ̀mélòó (ni) = hányszor?
oye ìgbà tí = hány alkalommal (kijelentésben)
ọ̀gbẹ́ni ... = Mr. ...
ìlú = város; ország
Lọ́ńdọ̀nù = London
sáré = fut
mọ = tud
kí = mi?
jẹ = eszik
búrẹ́dì = kenyér
tuntun = új
Nàìjíŕiyà
orílẹ̀-èdè = ország
tẹ́lẹ̀ = korábban, régebben
Faransé = Franciaország
Jèpáàǹi = Japán
Kánádà = Kanada
Ṣáínà = Kína
Brazil = Brazília
kì í ṣe = nem (egyenlőség tagadása)
ọmọ ọ́fíìsì = kolléga
ìyàwó = feleség
Kóńgò = Kongó
Tógò = Togo
yìí = ez
èyí = ez (kiemelt)
gbọ́ = hall; beszél (nyelvet)
gan an ni = sokat, nagyon
nígbà wo = mikor?
púpọ̀ = nagyon
oṣù = hónap
tí ó kọjá = a múlt ...
èdè = nyelv
kọ́ = tanul
sí i = több
èdè Yorùbá = joruba nyelv
sì {alany után} = és
èdè Òyìnbó/Gẹ̀ẹ́sì = angol nyelv
wo = melyik?
èdè Haúsá = hausa
ológbò = macska
edé = garnélarák
láti ... = (főnévi igenév képző); azért, hogy
mutí = (alkoholt) iszik
sọ̀rọ̀ = beszél
pariwo = kiabál, hangoskodik
wo = néz
sinimá = film
ṣe = csinál
kọrin = énekel
ilé oúnjẹ = étterem
Èkó = Lagos
èdè Sípáníìṣì = spanyol nyelv
èdè Jámáànì = német nyelv
èdè Potogí = portugál nyelv
èdè Faransé = francia nyelv
èdè Japaníìsì = japán nyelv
èdè Ṣainíìsì = kínai nyelv
èdè Hébérù = héber nyelv
ọdún = év
le = nehéznek, bonyolultnak lenni
kàwé = könyvet olvas
wo tẹlifísọ̀n = tévét néz
fetísí rédíò = rádiót hallgat
sè oúnjẹ = főz
àwo = tányér
fọ̀ = mos
fọ àwo = mosogat
aṣọ = ruha
lọ̀ aṣọ = vasal
fọ aṣọ = ruhát mos
nọ́ńbà tẹlifóònù = telefonszám
* 4
** Dialogue 1
[Kimberly & Mr. Mákindé]
- Ẹ káàsán sà.
- Òo, káàsán. Báwo ni nǹkan?
- Dáadáa ni. Ẹ jọ̀ọ́, mo ń wá ilé tí mo lè rẹ́ǹtì.
- Irú ilé wo ni o fẹ́?
- Mo fẹ́ ilé tí ó ní yàrá kan, pálọ̀, ilé-ìdáná tí ó dára, àti ibalùwẹ̀ kan.
- A ní fúláàtì kan tí ó dára gan an ni, tí ó ní gbogbo nǹkan tí o dárúkọ.
- Eélòó ni?
- Ẹgbẹ̀rún mẹ́fà Náírà ni fún oṣù kan.
- Ẹ jọ̀ọ́, ṣé ẹ lè gba ẹgbẹ̀rún márùnún l'óṣù?
- Kò burú. Ṣùgbọ́n kò lè dín ní ẹgbẹ̀rún márùnún. O sì gbọdọ̀ san owó ọdún méjì.
- Kò burú. Ẹ ṣeun púpọ̀.
** Dialogue 2
[Túnjí & Kimberly]
- Báwo ni fúláàtì tuntun tí o rẹ́ǹtì?
- Ó dára gan an ni. Mo fẹ́ràn rẹ̀ púpọ̀. Ó ní yàrá kan, ibalùwẹ̀ kan,
  ilé-ìdáná títóbi, àti pálọ̀ tí ó tóbi gan an ni.
  Yàrá, ibalùwẹ̀, pálọ̀, àti ilé-ìdáná ní fèrèsé dàadàa.
- Ṣé o ti ra gbogbo nǹkan tí o fẹ́ fún fúláàtì yìí?
- Nísisìyí, mo ní bẹ́ẹ̀dì, kọ́bọ́ọ̀dù, àti àwọn àwòrán oríṣiríṣi nínú yàrá mi.
  Ní pálọ̀, mo ní àga oríṣiríṣi, tábìlì láti kọ̀wé, rédíò, láǹpù, àtùpà,
  àpótí ìwé, àti àwòrán oríṣiríṣi lára ògiri.
  Ní ilé-ìdáná, mo ní fíríìjì, sítóòfù, oríṣiríṣi kọ́bọ́ọ̀dù oúnjẹ, ọ̀bẹ,
  fọ́ọ̀kì, ṣíbí, àwo, ife, ìkòkò ìdáná, ọṣẹ ìfọ̀wo àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.
- Ó dàbí ẹni pé o ti ní gbogbo nǹkan tí o fẹ́ fún ilé rẹ.
- Ràrà, mo ṣì ní nǹkan púpọ̀ láti ra l'ọ́jà.
  Ṣé o lè sìn mí lọ sọ́jà lọ́la láti lọ ra àwọn nǹkan tí ó kù?
- Nǹkan bí í kí ni?
- Màá sọ fún ẹ lọ́la. Ó ti rẹ̀ mí nísisìyí. Mo fẹ́ lọ simi.
- Kò burú. Ó dàbọ̀. Màá rí ẹ lọ́la.
- O ṣé. Ó dàbọ̀.
** Comprehension
Arábìnrin Adéọlá Ọ̀ṣọ́ ní ilé kan ní ìlú Èkó. Ilé yìí ní yàrá mẹ́rin, ibalùwẹ̀ mẹ́ta,
ilé-ìdáná kan, pálọ̀ méjì, àti ilé-ìjẹun kan. Bọ́ńgálò kan wà lẹ́hìn ilé yìí.
Fúláàtì kan tún wà láàárín ilé yìí àti bọ́ńgálò. Arábìnrin Ọ̀ṣọ́ àti ẹbí rẹ̀ ń gbé nínú ilé yìí
ṣùgbọ́n wọn fi fúláàtì àti bọ́ńgálò tí ó wà lẹ́hìn ilé wọn rẹ́ǹtì fún àwọn ẹlòmíràn.
Ilé Arábìnrin Ọ̀ṣọ́ ní ọgbà tí ó yí ilé yìí ká nítorí àwọn olè.
Géètì ńlá wà ní àtiwọ ọgbà yìí. Wọ́n gbọ́dọ̀ ti géètì yìí lálaalẹ kí wọ́n tó lọ sùn.
Bí bẹ́ẹ̀ kọ́, àwọn olè lè wọ ilé wọn. Àwọn adigunjalè pọ̀ ní ìlú Èkó báyìí nítorí náà
oníkálùkù gbọ́dọ̀ ti géètì ilé wọn dáadáa.
** Vocabulary
wá = keres
tí = ami
rẹ́ǹtì = kölcsönöz
irú ilé wo = milyen fajta ház?
yàrá = hálószoba
pálọ̀ = nappali
ilé-ìdáná = konyha
ibalùwẹ̀ = fürdőszoba
fúláàtì = lakás
gbogbo = minden
dárúkọ = megnevez
eélòó ni = mennyibe kerül?
Náírà = (nigériai pénznem, kb. 0.75 Ft)
fún = -ért
gbà = elfogad, átvesz
l'oṣù / lóṣù = havonta
dín = kevesebb
gbọ́dọ̀ / gbọdọ̀ = kell
san = fizet
owó = pénz
ẹ ṣeun = köszönöm
irú ... wo ni = milyen ...? (lit. melyik fajta)
tóbi = nagynak lenni
títóbi = nagy
rere = jó (gyerek)
onírẹ̀lẹ̀ = szerény
rà = vásárol
kà = olvas
Wọlé Ṣóyínká = Wole Soyinka (1934-, joruba dráma- és regényíró, költő)
oye tí = mennyi, hány (kijelentésben)
jẹ́ = (létige)
àga = szék
...-lé-l-... {-lé-ní-} = (10X+1..4 képzésénél a +)
ọgbọ̀n = 30
ogójì (ogún méjì) = 40 [20x2]
àádọ́ta (ẹ̀wá dín ogún mẹ́ta) = 50 [20x3-10]
ọgọ́ta (ogún mẹ́ta) = 60 [20x3]
àádọ́rin (ẹ̀wá dín ogún mẹ́rin) = 70 [20x4-10]
ọgọ́rin (ogún mẹ́rin) = 80 [20x4]
àádọ́rùnún (ẹ̀wá dín ogún márùnún) = 90 [20x5-10]
ọgọ́rùnún (ogún márùnún) = 100 [20x5]
igba = 200
ọ̀ọ́dúnrún (ọ̀rún dín irinwó) = 300 [400-100]
irinwó = 400
ẹ̀ẹ́dẹ́gbẹ̀ta (ọ̀rún dín igba mẹ́ta) = 500 [200x3-100]
ẹgbẹ̀ta (igba mẹ́ta) = 600 [200x3]
ẹ̀ẹ́dẹ́gbẹ̀rin (ọ̀rún dín igba mẹ́rin) = 700 [200x4-100]
ẹgbẹ̀rin (igba mẹ́rin) = 800 [200x4]
ẹ̀ẹ́dẹ́gbẹ̀rún (ọ̀rún dín igba márùnún) = 900 [200x5-100]
ẹgbẹ̀rún (igba márùnún) = 1000 [200x5]
dúdú = fekete
funfun = fehér
kéré = kicsinek lenni
kékeré = kicsi
ga = magasnak lenni
gíga = magas
sanra = kövérnek lenni
sísanra = kövér
kúrú = alacsonynak lenni
kúkúrú = alacsony
ènìyàn = személy
tábìlì = asztal
àpò = táska
ọmọ ... ọdún ni / ọmọ ọdún m... ni = ... éves
ọ̀jọ̀gbọ́n = professzor, ... Tanár Úr
níwà jẹ́jẹ́ = kedvesnek lenni
fẹ̀ = tágasnak lenni
wọ́n = drágának lenni
fèrèsé = ablak
kọ́bọ́ọ̀dù = szekrény
ọkọ = férj
jẹ́ olóòótọ̀ = becsületesnek lenni
jẹ́ aláàánú = törődőnek, szeretőnek lenni
bẹ́ẹ̀dì = ágy
ọ̀bẹ = kés
fọ́ọ̀kì = villa
ṣíbí = kanál
ife = bögre
ìkòkò ìdáná = főzőedény
ọṣẹ ìfọ̀wo = mosogatószer
àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ = stb.
ó dàbí ẹni pé = úgy tűnik
ṣì = még
sìn mí lọ = elkísér engem
tí ó kù = ami marad
bí i = mint (pl.)
rẹ̀ mí = elfáraszt engem; fáradtnak lenni
simi = pihenés
àwòrán = kép
oríṣiríṣi = különféle
nínú {ní inú} = -ban belül
kọ̀wé {kọ ìwé} = ír
láǹpù = lámpa
àtùpà = lámpás
àpótí ìwé = könyvespolc
lára {ní ara} = -on rajta
ògiri = fal
fíríìjì = hűtőszekrény
sítóòfù = sütő
mi {tónus: magas után közép, egyébként magas} = engem
ẹ {tónus: magas után közép, egyébként magas} = téged
{az ige mgh-ja} {tónus: magas után közép, egyébként magas} = azt, őt
wa {tónus: magas után közép, egyébként magas} = minket
yín = titeket
wọn {tónus: magas után közép, egyébként magas} = őket
so = kötöz
gbàgbé = elfelejt
rántí = visszaemlékezik (vmire)
ṣàkíyèsí = észrevesz
bọ́ńgálọ̀ = bungaló
ẹlòmíràn = másik ember
olè = tolvaj
géètì = kapu
yí ... ká = körbekerít
àtiwọ = bejárat
ọgbà = kerítés
bí bẹ́ẹ̀ kọ́ = ha nem úgy van
adigunjalè = fegyveres rablók
kí ... tó = ... előtt
oníkálùkù = mindenki
tàbí = vagy (eldöntendő kérdésben)
àdírẹ́sì = (lak)cím
gbìn = ültet
iṣu = jam, jamsz, jamgyökér
* 5
** Dialogue 1
[Kimberly & Túnjí]
- Ṣé o máà lè lọ sọ́jà pẹ̀lú mi lọ́la?
- O ò tí ì sọ nǹkan tí o sọ pé o fẹ́ lọ rà l'ọ́jà fún mi.
- Mo fẹ́ ra ẹ̀rọ tẹlifíṣọ̀nnù.
- Kí l'o fẹ́ fi ẹ̀rọ tẹlifíṣọ̀nnù ṣe pẹ̀lú gbogbo iṣẹ́ rẹ ní yunifásitì?
  Nígbà wo ni o máa ráyè wo ẹ̀rọ yìí?
- Mo mọ̀ pé N kọ̀ ní ààyè púpọ̀, ṣùgbọ́n N kò lè ṣe aláìní ẹ̀rọ tẹlifíṣọ̀nnù nílé mi.
  Báwo ni mo ṣe máa mọ nǹkan tí o ń lọ láyìíka mi àti ní àgbáyé?
- Kí ni ìwé ìròyìn wà fún? Kí ni rédiò wà fún?
  Ṣé o fẹ́ lo àkókò rẹ láti wo gbogbo ọ̀ṣì tí ó kún inú ẹ̀rọ tẹlifíṣọ̀nnù lóde òní?
  Kò kàn mí. Bí o bá fẹ́ lọ ra tẹlifíṣọ̀nnù, ó yá, jẹ́ k'á lọ.
- Dúró, mo máa ra aṣọ náà.
- Kò burú, ó yá!
** Dialogue 2
[Kimberly & Télọ̀]
- Ẹ káàsán o.
- Òo. Báwo ni?
- Dáadáa ni. Mo ṣẹ̀ṣẹ̀ ra àwọn aṣọ yìí. Mo sì fẹ́ kí ẹ bá mi rán wọn.
- Irú aṣọ wo ni o fẹ́ kí N rán fún ẹ?
- Oríṣi aṣọ mẹ́ta ni mo rà, àǹkárá, léèsì, àti aṣọ òkè.
  Mo fẹ́ rán síkẹ́ẹ̀tì àti búláòsì àti síkáàfù pẹ̀lú aṣọ àǹkárá.
  Mo fẹ́ rán ìró àti bùbá pẹ̀lú aṣọ léèsì, mo sì fẹ́ rán gèlè àti ìboorùn pẹ̀lú aṣọ òkè.
- Kò burú. Nígbà wo ni o fẹ́ àwọn aṣọ yìí?
- Ṣé ẹ̀ ẹ́ ti parí rírán títí ọjọ́ Étì tí ó ń bọ̀?
- Rárá. Aṣọ tí o fẹ́ rán pọ̀ gan an ni, mo sì ní iṣẹ́ púpọ̀ lọ́wọ́ nísisìyí.
  Ṣé o lè wá gba àwọn aṣọ yìí ní nǹkan bí ọ̀sẹ̀ méjì sónìí?
- Kò burú. Eélòó ni owó rírán?
- Ẹgbẹ̀rún náírà.
- Kí l'ó dé? Kí l'ó le tó yẹn?
- Ìwọ alára mọ̀ pé gbogbo nǹkan l'ó ti wọ́n nísisìyí.
- Mo mọ̀, ṣùgbọ́n síbẹ̀síbẹ̀, ẹgbẹ̀run náírà ti pọ̀ jù.
  Mi ò lè san ju ẹgbẹ̀ta náírà lọ. Ṣé ẹ mọ̀ pé oníbàárà yín ni mí?
- Mo mọ̀, ṣùgbọ́n bí mo bá gba ẹgbẹ̀ta náírà, N kò ní í jèrè kankan.
  Ṣé o lè san ẹgbẹ̀rin náírà?
- Kò burú. Màá padà wá ní ọ̀sẹ̀ méjì òní. Ó dàbọ̀.
- Ó dàbọ̀.
** Comprehension
[Túnjí & Kimberly]
- Ṣé o fẹ́ràn láti wọ aṣọ Yorùbá?
- Bẹ́ẹ̀ ni, mo fẹ́ràn láti wọ síkẹ́ẹ̀tì àti búláòsì tí a rán pẹ̀lú aṣọ àǹkárá.
  Mo sì tún fẹ́ràn láti wọ kaba àǹkárá.
  Mo máa ń wọ búbù, ṣùgbọ́n N kò fẹ́ràn láti wọ̀ ọ́ ní gbogbo ìgbà.
  Ìwọ ńkọ́, aṣọ Yorùbá wo ni o fẹ́ràn jù?
- Áà! Fún ìpàdé pàtàkì, mo fẹ́ràn láti wọ ṣòkòtò, bùbá ọkùnrin, agbádá ti a fi léèsì rán,
  mo sì fẹ́ràn láti dé fìlà tí a fí aṣọ òkè rán.
  Fún aṣọ ojoojúmọ́, ṣẹ́ẹ̀tì àti ṣòkòtòkíṣòkòtò ti tó fún mi.
  Ṣùgbọ́n fún ibi iṣẹ́, mo fẹ́ràn láti wọ aṣọ òyìnbó bí i ṣòkòtò àti jákẹ́ẹ̀tì, ṣẹ́ẹ̀tì àti táì.
  Nígbà mìíràn mo máa ń wọ aṣọ Yorùbá bí i ṣòkòtò, bùbá àti agbadá pẹ̀lú fìlà lọ síbi iṣẹ́.
- Ìró àti búbá bà mí lẹ́rù.
- Kí l'ó dé?
- Nítorí pé ẹ̀rù máa ń bà mí pé ìró lè jábọ́ lára mi.
  Kí ni mo máa ṣe bí ó bá jábọ́!
- Má bẹ̀rù. Kò lè jábọ́. So ó pẹ̀lú okùn.
** Vocabulary
pé = hogy
ráyè = ráér
wò = néz
mọ̀ = tud
ààyè = alkalom, lehetőség
ṣe aláìní ... = megvan ... nélkül
ẹ̀rọ = gép, készülék
ẹ̀rọ tẹlifíṣọ̀nnù = televízió
láyìíká = körül
àgbáyé = világ
ìwé ìròyìn = újság
wà = létezik
lo = elkölt, eltölt; felhasznál
àkókò = idő
ọ̀ṣì = szemét
kún inú ẹ̀rọ = megtölti a gépet
lóde òní = mostanában
kò kàn mí = semmi közöm hozzá
bí ... bá = ha
ó yá = rendben, oké
jẹ́ k'á = ...junk! (buzdítás)
fi = használ; -val (eszköz)
dúró = vár
náà = is, szintén
ó yẹ kí = szükséges, kell
aago/agogo m... = ... óra
ìgbà tí = mikor (kijelentésben)
jàde = elmegy
alẹ́ = késő este (19:00-23:00)
òru = éjjel (23:00-04:00)
kọjá = elmúlik
ìṣẹ́jú = perc
kù = marad, hiányzik
ààbọ̀ = félórával múlt
lẹ́tà = levél
ẹ̀ẹ́dógún = 15 (összevont alak)
mọ́ṣáláṣí / mọ́ṣálááṣí = mecset
lónìí = ma
ọkọ̀ ayọ́kẹ́lẹ́ = autó
bá mi rán an = varr nekem
oríṣi = fajta, típus
àǹkárá = ankara (jellegzetes afrikai textil, élénk színekkel mintázott pamut)
léèsì = csipke
aṣọ òkè = aso-oke (lit. felső ruha; kézzel szőtt joruba textil, amiből köpenyeket és fejfedőket készítenek)
síkẹ́ẹ̀tì = szoknya
búláòsì = blúz
síkáàfù = kendő
ìró = iro (lit. tekerés; körbetekert szoknya)
bùbá = buba (joruba női blúz)
gèlè = gele (joruba női fejkendő)
ìboorùn = iborun (joruba női vállkendő)
ẹ̀ ẹ́ = te fogsz
parí = befejez
rírán = varrás
títí = -ig
tí ó ń bọ̀ = a jövő ...
pọ̀ = bőségesnek lenni
lọ́wọ́ = kéznél
nǹkan bí ... = ... körül
ọ̀sẹ̀ = hét (időtartam)
sónìí = mától
owó rírán = a varrás költsége
kí l'ó dé = miért?
tó yẹn = annyira
alára = saját maga
síbẹ̀síbẹ̀ = még mindig, akkor is
pọ̀ jù = túl sok
ju ... lọ = több, mint ...
oníbàárà = vásárló
jèrè = profitál
òní = ma
kí = hogy (+ felszólító mód)
kankan = egyáltalán
ìwọ = te (kiemelt)
òun = ő, az (kiemelt)
àwa = mi (kiemelt)
ẹ̀yin = ti, Ön (kiemelt)
àwọn = ők, [udv] ő (kiemelt)
ọ̀dàlẹ̀ = áruló
àkọni = bátor
ọjọ́ Àìkú = vasárnap
ọjọ́ Ajé = hétfő
ọjọ́ Ìṣẹ́gun = kedd
ọjọ́ Rú = szerda
ọjọ́ Bọ̀ = csütörtök
ọjọ́ Ẹtì = péntek
ọjọ́ Àbámẹ́ta = szombat
ọ̀la = holnap
ọ̀túnla = holnapután
ọjọ́ mẹ́rin òní = 3 nap múlva
rìn = sétál, utazik
irìn-àjò = utazás
rin irìn-àjò = utazik
yá = kölcsönad; kölcsönvesz
tíkẹ̀tì = jegy
ilé-sinimá = mozi
ibi = hely
àsè = buli
ọ̀ṣọ̀ọ̀ṣẹ̀ = hetente
matimátíìkì = matematika
olùkọ́ = tanár
sáyẹ́ǹsì = tudomány
bàọ́lọ́jì = biológia
sinmi = pihenés
kẹ́mísìrì = kémia
fífọ̀ = mosás
onírédíò = rádióárus (lit. rádiós)
* 6
** Dialogue 1
[Kimberly & Túnjí]
- Ṣé o ṣetán láti jẹun?
- Bẹ́ẹ̀ ni, ebi ń pa mi gan an ni nísisìyí.
  Mi ò jẹun ọ̀sán nítorí pé mo ń dúró dé oúnjẹ ẹ. Kí l'o sè?
- Ìrẹsì jọ̀lọ́ọ̀fù àti adìẹ àti ẹ̀fọ́ pẹ̀lú edé.
- O yá, mo fẹ́ràn ìrẹsì jọ̀lọ́ọ̀fù gan an ni.
  ...
  Ìrẹsì jọ̀lọ́ọ̀fù yìí dùn gan an ni. Kí l'o fi sínú ẹ̀?
  Ẹlẹ́mìí méje ni! Báwo l'o ṣe sè é?
- Mo gbé ìkòkò sórí sítóòfù gbígbóná.
  Mo da ata lílọ̀ oríṣiríṣi àti tòmátì lílọ̀ sínú ìkòkò.
  Mo gé àlùbọ́sà àti aáyù sínú ìkòkò.
  Lẹ́hìn náà mo fi magí àti òróró sínú ìkòkò ata.
  Mo dé ìkòkò yìí. Lẹ́hìn tí ọbẹ̀ yìí hó dáadáa,
  mo da ìrẹsì tí a kò ì tí ì sè sínú ọbẹ̀ ata yìí.
  Mo dín iná kù nídìí ìkòkò títí ìrẹsì yìí fi jiná pẹ̀lú ọbẹ̀ ata.
  Nítorí pé N ò fẹ́ràn iyọ̀, mo máa ń lo magí dípò iyọ̀.
  Mo fi edé gbígbẹ lílọ̀ sínú ọbẹ̀ ìrẹsì yìí.
  Inú mi dùn pé o fẹ́ràn ìrẹsì yìí.
  Inú mi dùn pé o fẹ́ràn ìrẹsì jọ̀lọ́ọ̀fù mi.
- O ṣe gan an ni fún oúnjẹ yìí.
- Kò tọ́pẹ́.
** Dialogue 2
[Túnjí, the Waitress & Kimberly]
- Ẹ káàsán o, màmá olóúnjẹ.
= Òo, Ẹ káàsán o.
- A fẹ́ jẹun.
= Ẹ jókòó. Kí l'ẹ fẹ́ jẹ?
- Ó yá, Kimberly, kí l'ó fẹ́?
+ Mo fẹ́ iyán pẹ̀lú ọbẹ̀ ẹ̀fọ́ àti ẹ̀gúsí pẹ̀lú ẹja ọ̀bọ̀kún.
= Kí l'ẹ máa mu.
+ Fáńtà tútù.
= Ọ̀gá, kí l'ẹ̀yin fẹ́ jẹ?
- Mo fẹ́ àmàlà gbígbóná pẹ̀lú ọbẹ̀ ewéédú àti ẹran màlúù àti ṣàkì.
= Nǹkan mímu ńkọ́?
- Ṣé ẹ ní bíà?
= Irú bíà wo? Ṣe sítáòtù tàbí Áíníkẹ̀n?
- Sítáòtù ni mo fẹ́. Ẹ ṣé.
- Kí l'ó dé t'ó ò fẹ́ bíà?
+ Bíà... mo kórìíra bíà tàbí ọtí líle. Mi ò fẹ́ di ọ̀mùtí.
- Kò burú. Fi àwa ọ̀mùtí sílẹ̀.
** Comprehension
Dòdò dídín kò ṣòro rárá. Bí o bá fẹ́ dín dòdò, o gbọ́dọ̀ ní ọ̀gẹ̀dẹ̀ àgbagbà,
òróró tàbí epo pupa, iyọ̀ àti ìkòkò fún nǹkan díndín.
Bó èèpo ọ̀gẹ̀dẹ̀ kí o sì gé e sí wẹ́wẹ́. Fi iyọ̀ díẹ̀ sínú ọ̀gẹ̀dẹ̀ tí ó gé sí wẹ́wẹ́.
Gbé ìkòkò òróró tàbí epo yìí lé orí sítóòfù, bí ó bá ti gbóná,
da ọ̀gẹ̀dẹ̀ wẹ́wẹ́ sínú òróró. Jẹ kí ọ̀gẹ̀dẹ̀ jiná lápá kan kí o tó yí i padà.
Lẹ́hìn tí apá kejì bá ti jiná tí gbogbo ọ̀gẹ̀dẹ̀ dàbí búráùn,
kó dòdò gbẹ̀ díẹ̀ kí o tó ko wọn sínú àwo fún jíjẹ.
O lè jẹ dòdò pẹ̀lú ẹ̀wà sísè, pẹ̀lú ìrẹsì, pẹ̀lú ọbẹ̀ ẹ̀ran,
o sì lè jẹ dòdò nìkan láìsí nǹkan mìíràn.
** Vocabulary
ṣetán = késznek lenni
ebi = éhség
ebi ń pa mí = éhes vagyok (lit. megöl az éhség)
jẹun ọ̀sán = ebédel
dúró de ... = vár (vmit)
sè = főz
ìrẹsì = rizs
ìrẹsì jọ̀lọ́ọ̀fù = dzsollof rizs (nyugat-afrikai paradicsomos rizseshús)
adìẹ = csirke
ẹ̀fọ́ = zöld leveles zöldségek
dùn = finom
fi sínú = betesz
gbé ... sórí = rárak a tetejére
gbígbóná = forró
dà = önt
ata = paprika
lílọ̀ = összekevert, turmixolt
ata lílọ̀ = ata lilo (nigériai paprikás alapszósz)
tòmátì = paradicsom
sínú = bele
ìkòkò = lábos
gé = vág
àlùbọ́sà = vöröshagyma
aáyù = fokhagyma
lẹ́hìn náà = utána
magí = Maggi kocka
òróró = (növényi) olaj
dé = lefed
hó = forr
ọbẹ̀ = szósz, leves
dín ... kù = csökkent
iná = tűz
nídìí = alatt
jiná = jól megsül
iyọ̀ = só
dípò = helyett
gbígbẹ = száraz
inú mi dùn = boldog vagyok
nítorí [pé] = mert
ẹlẹ́mìí méje ni = isteni! (lit. 7 lelke van)
inú mi dùn [pé] = örülök, hogy (lit. a bensőm kellemes)
òùngbẹ ń gbẹ mí = szomjas vagyok (lit. a szomj kiszárít)
inú ń bí mi = dühös vagyok
ó rẹ̀ mí = fáradt vagyok
ó sú mi = unatkozom
àánú ... ń ṣe mí = sajnálom ...-t
wọlé = bejön
gbá ilẹ̀ / gbálẹ̀ = seper
ilẹ̀ = föld, padló
lọ́wọ́lọ́wọ́ = éppen most
fọṣọ = ruhát mos
máa ń = általában (habituális)
lójoojúmọ́ = minden nap, naponta
nígbà gbogbo = állandóan
kì í = általában nem ... (habituális)
ẹ̀bà = eba (joruba tésztaétel kasszava-lisztből, evéskor gombócot formálnak és mártogatva lenyelik)
àmàlà = amala (joruba puha tésztaétel jamgyökér-lisztből, szószba tunkolva nyelik)
fùfú = fufu (nyugat-afrikai nedves tésztaétel kasszavából, gombócot formálnak, és mártogatva lenyelik)
iyán = iyan (joruba étel apróra tört jamgyökérből)
àṣáró = asaro (jamkása)
dòdò = dodo (sült [főző]banán)
mọ́ínmọ́ín = moin moin (gőzölt babpuding)
wẹ̀ = úszik
màmá = nő
olóúnjẹ = ételárus, pincér
ọbẹ̀ ẹ̀fọ́ = zöldséges leves
ẹ̀gúsí = dinnyemag (a tört magból nyúlós leves készül)
ẹja = hal
ẹja ọ̀bọ̀kún = friss hal
mu = iszik
Fáńtà = Fanta
tútù = hideg
ọ̀gá = úr; uram
ewéédú = mulukhiyya
ẹran = hús
ẹran màlúù = marhahús
ṣàkì = pacal
mímu = ital
bíà = sör
sítáòtù = stout sör
Áíníkẹ̀n = Heineken
kórìíra = utál
ọtí [líle] = (erős) alkoholos ital
di = (vmivé) válik
ọ̀mùtí = részeges
fi ... sílẹ̀ = békén hagy (vkit)
bínú = dühös
ìdí tí = miért (kijelentésben)
pẹpusí = Pepsi
ìyá-ààfin = Mrs.
búkà = (afrikai ételeket árusító) kifőzde
rí = valaha (mondatvégi partikula)
òsì = bal
ọ̀tún = jobb (irány)
jùlọ = leginkább
* 7
** Dialogue 1
[Túnjí & Kimberly]
- Pẹ̀lẹ́ Kimberly. Ṣé ará le?
- Ó le díẹ̀, ṣùgbọ́n inú ṣì ń run mi.
- Kí l'ó dé?
- Mi ò mọ. Mo kàn mọ̀ pé inú bẹ̀rẹ̀ sí run mí
  lẹhìn tí mo padà dé láti ilé màmá olóúnjẹ.
- Ó mà ṣe o! Ṣé o rò pé iyán t'o jẹ l'ó fa àìsàn yìí?
- Kò yé mi o. Gbogbo òru ọjọ́ yẹn ni mo fi bì.
- Ṣé o ti lo òògùn kankan?
- Bẹ́ẹ̀ ni. Bàbá onílé mi fún mi ni òògùn ìbílẹ̀ tí ó dàbí àgbo.
  Ṣé o mọ̀ pé mi ò fẹ́ràn òògùn òyìnbó.
  Nígbà tí mo mu àgbo yìí, inú rírun yẹn fi mi sílẹ̀ fún ọjọ́ kan.
  Ṣùgbọ́n lánàá l'ó tún bẹ̀rẹ̀. Mi ò lè lọ sí kíláàsì kankan lánàá àti lónìí.
  Ó ti sú mi. Mi ò mọ nǹkan tí mo máa ṣe mọ́.
- Dúró. Bí inú rírun yìí kò bá fi ẹ́ sílẹ̀ títí ọ̀la,
  mo rò pé mo gbọ́dọ̀ gbé ẹ lọ sí ilé ìwòsàn.
  Mo mọ̀ dọ́kítà kan tí ó gbóná gan an ní ilé ìwòsàn yìí.
  Jẹ́ k'á bẹ Ọlọ́run pé k'ínú yìí lọ k'ó tó dọ̀la.
  Bí bẹ́ẹ̀ kọ́, mo máa gbé ẹ lọ sọ́dọ̀ dọ́kítà yìí.
- Kò burú, o ṣé.
** Dialogue 2
[Doctor & Kimberly]
- Pẹ̀lẹ́ o! Báwo l'ó ṣe ń ṣe ẹ́?
- Orí ń fọ́ mi inú ń dùn mí, gbogbo ara sì ń ro mí.
- Nígba wo ni gbogbo eléyìí bẹ̀rẹ̀?
- Inú rírun ni ó kọ́kọ́ bẹ̀rẹ̀ ní ọ̀sẹ̀ t'ó kọjá.
  Lẹ́hìn náà ni orí fífọ́ tẹ̀le. Àná yìí ni gbogbo ara bẹ̀rẹ̀ sí ro mí.
- Ó mà ṣe o! Irú òògùn wo l'o ti lò láti ìgbà tí àìsàn yìí ti bẹ̀rẹ̀?
- Mi ò lo òògùn òyìnbó kankan. Bàbá onílé mi l'ó fún mi ni àgbo fún inú rírun.
  Inú rírun lọ fún ọjọ́ kan, ṣùgbọ́n lẹ́hìn ọjọ́ méjì ó padà wá
  pẹ̀lú orí fífọ́ àti ara ríro. Ọ̀rẹ́ mi, Túnjí, l'ó sọ pé mo gbọ́dọ̀ wá rí yín.
  Ó sọ pé Dọ́kítà t'ó gbóná ni yín.
- Túnjí ṣe é púpọ̀. Pẹ̀lú gbogbo nǹkan tí ó ń ṣe ẹ́ yìí,
  a gbọ́dọ̀ dá ẹ dúró sí ilé ìwòsàn yìí láti lè mójú tó ẹ.
  Mo máa yẹ̀ ẹ wò lọ́sánàn yìí. Ṣé o ń mu sìgá?
- Rárá.
- Ṣé o ń mu ọtí?
- Rárá.
- Ṣé o ti ní wàhálà pẹ̀lú òògùn òyìnbó rí?
- Bẹ́ẹ̀ ni.
- Èwo?
- Pẹnisilíìnì.
- Kò burú. Jẹ́ k'á yẹ̀ ẹ́ wò ná.
  Lẹ́hìn náà màá mọ òògùn tí a máa fún ẹ láti lò.
- Ẹ ṣé.
** Comprehension
[Fúnmi & Màmá Fúnmi]
- Ara Ọrẹ, ọmọ mi, ò yá.
- Kí l'ó ń ṣe é?
- Ifọ̀n kàn bo gbogbo ara ẹ̀ ni. Ó dàbí ẹni pé èélá l'ó ń yọ ọ́ lẹ́nu.
  Ṣe ni gbogbo ara ń yún un. Ó ti họ gbogbo ara rẹ̀ bó.
  Bí ẹ bá rí gbogbo ojú ẹ̀, ẹ̀rù máa bà yín nítorí pé gbogbo ojú ẹ̀ lo ti bó,
  tí ó ń yọ omi. Ṣe ni ó dàbí ẹni pé egbò kún ojú ẹ̀.
- Kí l'o lò fún un?
- Mo lo "Calamine Lotion", ṣùgbọ́n kò gbọ.
  Mo tún lo "Hydrochotizon", òun náà kò gbọ.
  Gbogbo nǹkan tí mo mọ̀ ni mo ti lò, ṣùgbọ́n, kò sí èyí t'ó ṣiṣẹ́.
  Ó ti sú mi.
- Má jẹ́ kó sú ẹ. Bí èélá ṣe máa ń ṣe nìyẹn.
- Kí ni kí ń ṣe?
- Lákọ̀ọ́kọ́, mo fẹ́ kí o mọ̀ pé Ọlọ́run nìkan l'ó ń wonisàn.
  Àwa ènìyàn kàn ń gbìyànjú ni nípa ìtọ́jú aláìsàn.
  Mo máa fi nǹkan mímu kan ránṣẹ́ sí ẹ lọ́la. Omi èso oríṣiríṣi ni.
  Bí o bá mu omi èso yìí, ọmọ rẹ yóò mu èso yìí láti inú omi ọyàn rẹ.
  Lágbára Ọlọ́run, bí omi èso yìí bá ti wọ inú ara ọmọ rẹ ni ó máa ya gbogbo
  èélá yìí mọ́ ìgbẹ́. Má bẹ̀rù, Ọlọ́run máa wò ó sàn.
  Èéla kì í ṣe nǹkan tí ènìyàn ń jáyà fún.
  Pè mí lẹ́hìn ọ̀sẹ̀ kan tí o bá ti bẹ̀rẹ̀ sí í mu omi ọsàn yìí,
  kí N lè mọ̀ bóyá ó ṣiṣẹ́ tàbí kò ṣiṣẹ́. Ṣùgbọ́n, lágbára Ọlọ́run, á á ṣiṣẹ́.
- Ẹ ṣé gan an ni. Èmi náà máa gbàdúrà pé kí omi ọsàn yìí lè ṣiṣẹ́.
- Ó dàbọ̀ ná.
- Ẹ ṣé, ó dàbọ̀.
** Vocabulary
ara = test
le = erősnek lenni
díẹ̀ = kicsit
inú = gyomor
inú ń run mí = fáj a hasam
mo kàn mọ̀ = csak azt tudom, hogy
bẹ̀rẹ̀ [sí] = elkezd
lẹ́hìn tí = azután, hogy
padà dé = visszatér
láti = -ból, -ról, -tól; óta
ó mà ṣe o = de kár!
rò pé = azt gondolja, hogy
fa = okoz
àìsàn = betegség
yé = megért
yẹn = az
bì = hány, okád
lò = használ; eltölt, elkölt
òògùn = gyógyszer
kankan = bármi
bàbá onílé = házibácsi
fún ... ní = ad
ìbílẹ̀ = hagyományos
dàbí = tűnik
àgbo = gyógyfüves ital
inú rírun = felfordult gyomor
tún = megint, is
mọ́ = többé
gbé ... lọ = visz, cipel (autóval elvisz; vmiből sokat visz)
ilé ìwòsàn = kórház
dọ́kítà = orvos
gbóná = forrónak lenni; felkapottnak lenni
bẹ = imádkozik
Ọlọ́run = isten
d'ọ̀la = holnapra
bí bẹ́ẹ̀ kọ́ = ha nem
Ṣé ará le? = jól vagy?
Kí l'ó ń ṣe ẹ́? = Mi bánt?
Ǹjẹ́ ara rẹ yá báyìí? = Tényleg jól vagy?
Rárá, ara mi kò yá. = Nem, nem vagyok jól.
ẹsẹ̀ ń dùn mí = fáj a lábam
orí ń fọ́ mi = fáj a fejem
ojú = szem
ẹhìn = hát
èjìká = váll
ọwọ́ = kéz
eyín = fog(ak)
ọrùn = nyak
àyà = mellkas
yá = jól van
fún = (időtartam) -on keresztül
kí = meglátogat
òbí = szülő
di = -ig bezárólag
ro = fáj
eléyìí = ez, ezek
kọ́kọ́ = először
orí fífọ́ = fejfájás (lit. fájó fej)
tẹ̀le = követ
àná = tegnap
ara ríro = testfájdalom (lit. fájó test)
[nǹkan tí ó] ń ṣe ẹ́ = történik veled
dá ... dúró sí = ott tart (vkit vhol)
mójú tó = megfigyel
yẹ̀ ... wò = megvizsgál (orvos)
lọ́sànán yìí = ma délután
mu sìgá = cigarettázik
mu ọtí = (alkoholt) iszik
wàhálà = probléma
pẹnisilíìnì = penicilin
ná = először is [mondatvégi partikula]
Báwo l'ó ṣe ń ṣe ẹ́? = Hogy vagy?
sọ pé = azt mondja, hogy
èwo = melyik?
ìjẹta = két napja
ìjẹrin = három napja
sẹ́hìn = -val ezelőtt
run = felfordul
fọ́ = eltörik
ìdánwò = vizsga, teszt
ọ̀pọ̀lọpọ̀ {előre kerül} = sok
etí = fül
apá = kar
wákàtí = óra (időtartam)
súwìtì = cukorka
wàrà dídì = fagylalt (lit. fagyos tej)
[ṣe] ìdárayá = torna, gyakorlat (=> tornázik)
[ṣe] eré ìdárayá = sport (=> sportol)
fítámì = vitamin
omi = víz
ọsàn = narancs
omi ọsàn = narancslé
sábà = általában
ẹ̀wà = bab
ní ìgbà m... = (valahány)szor
àárín = közép, köz
láàárín {ní àárin} = közben, között
kàn = megérint
ọmọsẹ̀ = lábujj
sí orí / sórí = (vminek a) tetejére
bọ́ = (ruhát) levesz
ṣẹ́ẹ̀tì = ing
sé èémi = visszatartja a lélegzetét
òrùlé = tető, plafon
gbé = mozgat
wú ikọ́ = köhög
fi ... hàn = megmutat (vmit)
sí òkè / sókè = fel, felfelé
* 8
** Dialogue 1
[Mr. Mákindé & Kimberly]
- Kimberly, inú mi dùn pé ara ẹ ti yá nísisìyí.
- Inú èmi náà dùn.
- O yá, sọ fún mi nípa ẹbí rẹ.
- Ẹbí mi kò tóbi rárá. Orúkọ màmá mi ni Yvonne, orúkọ bàbá mi sì ní Carl.
  Ọmọ ìlú Cuba ni màmá mi, ṣùgbọ́n ọmọ ìlú Amẹ́ríkà ni bàbá mi.
- Níbo ni màmá àti bàbá rẹ ti pàdé?
- Wọ́n pàdé ní Cuba nígbà tí bàbá mi lọ ṣiṣẹ́ ní Cuba.
  Ọ̀jọ̀gbọ́n ni bàbá mi, nọ́ọ̀sì sì ni màmá mi.
  Bàbá mi pàdé màmá mi ní ibi àsè kan
  tí ọ̀rẹ́ bàbá mi pe bàbá mi sí ní Hàvánà ní Cuba.
  Màmá àti bàbá mi di ọ̀rẹ́ ni ọjọ́ kan náà tí wọ́n pàdé.
  Wọ́n ṣe ìgbéyàwó lẹ́hìn ọdún méjì tí wọn pàdé.
- Níbo ni àwọn òbí rẹ̀ ń gbé nísisìyí?
- Màmá àti bàbá mi ń gbé ní Long Island ní New York nísisìyí
  nítorí pé bàbá mi ń ṣiṣẹ́ olùkọ́ ní yunifásítì ti Hofstra, ní Long Island.
- Nígbà wo ni wọ́n kúrò ní Cuba?
- Wọ́n kúrò ní Cuba ní ọdún 1983 lẹ́hìn tí wọ́n ṣe ìgbéyàwó ní Cuba.
- Ṣé bàbá rẹ gbọ́ èdè Sípáníìṣì?
- Bẹ́ẹ̀ ni, bàbá mi gbọ́ èdè Sípáníìṣì nítorí pé wọ́n gbé Cuba fún ọdún méjì.
  Èdè Sípáníìṣì ni bàbá àti màmá mi máa ń sọ sí èmi àti àwọn àbúrò mi
  nígbà tí a jẹ́ ọmọdé.
  Ìdí nìyí tí mo fi lè sọ èdè Sípáníìṣì dáadáa.
- Mo fẹ́ mọ̀ nípa àwọn àbúrò rẹ, ṣùgbọ́n jẹ́ k'á jẹun ná.
- Kò burú.
** Dialogue 2
[Mr. Mákindé & Kimberly]
- Nísisìyí, mo mọ̀ nípa màmá àti bàbá rẹ.
  O sọ pẹ́ o ní àbúrò méjì. Sọ fún mi nípa àwọn àbúrò rẹ.
- Mo ní àbúrò méjì. Orúkọ àbúrò mi kìíní ni Carla.
  Orúkọ èkejì ni Carlos. Obìnrin ni Carla, ọkùnrin sì ni Carlos.
  Nísisìyí, Carla ń gbé ní Los Angeles, nítorí pé ó ń lọ sí
  yunifásítì ti California ní Los Angeles.
  Ṣùgbọ́n Carlos ń gbé ní Madison nítorí pé ó ń lọ sí
  yunifásítì ti Wisconsin, ní Madison.
- Ọmọ ọdún mélòó ni Carla àti Carlos?
- Ọmọ ogún ọdún ni Carla,
  ṣùgbọ́n ọmọ ọdún mọ́kàndínlógún ni Carlos.
- Kí ni Carla àti Carlos fẹ́ràn láti ṣe?
- Ìbéèrè ń lá nìyí. Carla fẹ́ràn láti ṣe nǹkan púpọ̀ púpọ̀.
  Ó fẹ́ràn láti sáré, ó fẹ́ràn láti gbá bọ́ọ̀lù alápẹ̀rẹ̀,
  ó fẹ́ràn láti tẹ dùrù, ó fẹ́ràn láti fọn fèrè kílárínẹ́ẹ̀tì,
  ó sì fẹ́ràn láti lo ohun èlò orin faolíìnì.
- Kí ni Carla kò fẹ́ràn láti ṣe?
- Kò fẹ́ràn láti se oúnjẹ, kò sì fẹ́ràn láti fọ aṣọ.
- Carlos ńkọ́, kí l'ó fẹ́ràn láti ṣe?
- Ó fẹ́ràn láti gbá bọ́ọ̀lù ẹlẹ́sẹ̀ àti bọ́ọ̀lù alápẹ̀rẹ̀,
  ó fẹ́ràn láti fọn fèrè tírọ́npẹ́ẹ̀tì, ó fẹ́ràn láti kàwé,
  ó fẹ́ràn láti kọrin, ó sì fẹ́ràn láti tẹ dùrù.
- Àwọn àbúrò rẹ méjèèjì fẹ́ràn láti ṣe nǹkan púpọ̀ púpọ̀.
- Lóòótọ́ ni.
** Comprehension
Orúkọ àbúrò Túnjí ni Sànyà. Ọmọ ọdún márùndínlógún ni Sànyà.
Nísisìyí, Sànyà ń lọ sí ilé-ẹ̀kọ́ oníwèémẹ́wàá ní Ìbàdàn.
Orúkọ ilé-ẹ̀kọ́ rẹ̀ ni Ibadan Boys High School.
Ní ilé-ẹ̀kọ́ yìí, Sànyà ń kọ́ èdè Yorùbá, èdè Faransé, ẹ̀kọ́ sáyẹ́ǹsì oríṣiríṣi,
bí i bàọ́lọ́jì, kẹ́mísìrì, àti físíìsì. Ó tún fẹràn láti kọ́ matimátíìkì.
Sànyà fẹ́ràn láti gbá bọ́ọ̀lù ẹlẹ́sẹ̀ àti bọ́ọ̀lù alápẹ̀rẹ̀.
Kò fẹ́ràn láti lo ohun èlò orín kankan, bẹ́ẹ̀ ni kò sì fẹ́ràn láti ṣe iṣẹ́ ilé kankan rárá.
Sànyà fẹ́ di enjiníà lẹ́hìn tí ó bá parí ẹ̀kọ́ rẹ̀.
Túnjí fẹ́ràn Sànyà gan an ni nítorí pé Sànyà kì í ṣe oníjàngbọ̀n rárá.
Onísùúrù ènìyàn ni.
** Vocabulary
nípa = -ról (átv.)
rárá = egyáltalán
pàdé = találkozik
ṣiṣẹ́ (ṣe iṣẹ́) = dolgozik
nọ́ọ̀sì = nővér, ápolónő
pe ... sí = meghív
ṣe ìgbéyàwó = összeházasodik
kúrò ní ... = otthagy
ìdí = ok
ti = ...-hoz tartozó, ...-i
ọmọdé = gyerek
ẹnjiníà = mérnök
ọlọ́gbọ́n = bölcs
ọ̀lẹ = lusta
níbẹ̀ = ott
eré = játék
ṣeré {ṣe eré} = játszik
balẹ̀ = nyugodt, relaxált
òṣìṣẹ́ = dolgozó
agbẹjọ́rò = ügyvéd
dọ́kítà-eyín = fogorvos
ọlọ́pàá = rendőr
ajagun = katona
oníṣòwò = kereskedő
ọ̀wakọ̀-takisí = taxisofőr
kìíní = első
èkejì = második
obìnrin = nő
ọkùnrin = férfi
fọn fèrè = (hangszert) fúj
kílárínẹ́ẹ̀tì = klarinét
lo = (hangszeren) játszik
ohun èlò orin = hangszer
ohun èlò = eszköz
orin = zene
faolíìnì = hegedű
gbá bọ́ọ̀lù = (labdajátékot) játszik
bọ́ọ̀lù ẹlẹ́sẹ̀ = foci
bọ́ọ̀lù alápẹ̀rẹ̀ = kosárlabda
tírọ́npẹ́ẹ̀tì = trombita
méjéèjì = (ez) a két
ìbéèrè = kérdés
ń lá = nagy
tẹ dùrù = zongorázik
lóòótọ́ ni  = így van, igaz
ta = (húros hangszeren; táblajátékot) játszik
gìtá = gitár
lu ìlù = dobol
gòjé = húros hangszer
ẹsẹ̀ bàtà = láb (mértékegység)
íǹṣì = hüvelyk (mértékegység)
ìtàn = történelem
aláwọ̀ pupa = világos bőrű (lit. piros bőr)
ayò = awari (táblajáték)
onínúrere = kedves
lúwẹ̀ẹ́ = úszik
* 9
** Dialogue 1
[Mr. Mákindé & Kimberly]
- O ti sọ fún mi nípa màmá àti bàbá rẹ, ṣùgbọ́n o kò ì tí ì ṣ'àpèjúwe wọn fún mi.
  Ṣé o lè ṣe àpèjúwe màmá àti bàbá rẹ fún mi?
- Kí ni ìtumọ̀ ṣ'àpèjúwe? Ìbéèrè yín kò yé mi.
- Fún àpẹẹrẹ, mo fẹ́ mọ bí wọ́n ṣe ga tó àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.
- Áà! Ó yé mi nísisìyí. Bàbá mi jẹ́ ènìyàn dáradára. Wọ́n dúdú. Wọ́n ga.
  Wọ́n ga tó ẹsẹ̀ bàtà mẹ́fà àti íǹṣì méjì. Wọ́n ní irun dúdú.
  Ẹyin ojú wọn náà dúdú. Wọ́n ní irùngbọ̀n. Wọ́n sì ń lo jígí.
  Wọ́n jẹ́ onírẹ̀lẹ̀ ènìyàn. Wọn kò fẹ́ràn wàhálà rárá.
  Wọ́n jẹ́ òṣìṣẹ́ ṣùgbọ́n wọn fẹ́ràn láti ṣe nǹkan oríṣiríṣi pẹ̀lú ẹbí àti ọ̀rẹ́ wọn.
  Fún àpẹẹrẹ, nígbà tí a jẹ́ ọmọdé, wọ́n fẹ́ràn láti gbá bọ́ọ̀lù ẹlẹ́sẹ̀ pẹ̀lú Carlos,
  àbúrò mi. Wọ́n fẹ́ràn eré ìdárayá oríṣiríṣi. Wọn kò sanra, wọn kò sì tínínrín.
  Wọ́n mọ níwọ̀n. Wọ́n máa ń rẹ́rìnín púpọ̀, wọ́n sì jẹ́ aláwàdà.
  Wọ́n fẹ́ràn láti ka ìwé ìròhìn, ìwé ìtàn àròsọ,
  àti ìwé nípa ìṣèlú bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé wọn kò fẹ́ràn láti jẹ́ òṣèlú.
  Wọ́n kàn fẹ́ràn láti mọ̀ nípa nǹkan tí ó ń lọ láyìíká wọn.
  Mo fẹ́ràn bàbá mi gan an ni, mo sì fẹ́ràn láti lo àkókò púpọ̀ pẹ̀lú bàbá mi
  láti sọ̀rọ̀ ìṣèlú.
- Hún ùn! Ó dàbí ẹni pé, bàbá rere ni bàbá rẹ. Màmá rẹ ńkọ́?
  Ṣe àpèjúwe wọn fún mi.
- Màmá mi náa jẹ́ ènìyàn rere. Wọn pupa gan an.
  Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé wọn kì í ṣe òyìnbó, mo mọ̀ pé bí ẹ bá rí wọn,
  ẹ máa rò pé òyìnbó ni wọ́n. Wọn kò ga, wọn kò sì kúrú.
  Wọ́n ga tó ẹsẹ́ bàtà márùnún àti íǹṣì mẹ́rin. Wọ́n ní irun tí ó gùn gan an ni.
  Irun wọn gùn tó ogún íǹṣì. Irun wọn ní àwọ búráùn sí àwọ wúrà.
  Mo fẹ́ràn irun wọn gan an ni. Ẹyin ojú wọn ni búráùn.
  Eyín wọn funfun láúláú. Wọ́n sanra díẹ̀, wọn kò sanra púpọ̀.
  Wọ́n fẹ́ràn láti se oúnjẹ láti ìlú oríṣiríṣi bí i oúnjẹ àwọn Ṣainíìsì,
  Íńdíà, Potogí, Mẹ́ẹ́síkò, Ítálì, Amẹ́ríkà, Nàìjíríà, àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.
  Wọn kò fẹ́ràn kí a jẹun níta, nítorí náà, wọ́n máa ń se oúnjẹ púpọ̀ fún ẹbí wa.
  Wọ́n tún fẹ́ràn láti tún ilé ṣe púpọ̀. Mo fẹ́ràn màmá mi nàá nítorí pé
  àwọn náà jẹ́ ènìyàn rere.
- O ṣe oríire láti ní màmá àti bàbá báyìí.
- Mo dúpẹ́ lọwọ Ọlọ́run fún màmá àti bàbá tí mo ní.
** Dialogue 2
[Mr. Mákindé & Kimberly]
- O sọ pé bàbá rẹ ń gbé ní Long Island nísisìyí. Ṣé lóòoótọ́ ni?
- Bẹ́ẹ̀ ni.
- Ṣé Long Island ni ẹ gbé nígbà tí ẹ jẹ́ ọmọdé?
- Ó tì, a à gbé ní Long Island nígbà tí a jẹ́ ọmọdé. A gbé ní Brooklyn.
- Jọ̀wọ́ sọ fún mi nípa Brooklyn. N kò dé Brooklyn rí. Báwo ni Brooklyn ṣe rí?
- Brooklyn jẹ́ ìlú títóbi. Mo ro pé Brooklyn ní ènìyàn bí mílíọ̀nù mẹta.
  Oríṣiríṣi ènìyàn ni ó ń gbé Brooklyn.
- Irú àwọn ènìyàn wo?
- Àwọn ènìyàn dúdú, funfun, àwọn ará erékùsù Kàríbíànì,
  àwọn mọ ilẹ̀ Áfríkà lóríṣiríṣi, àti olówó àti akúṣẹ̀ẹ́.
  Kò sí irú ènìyàn tí o ń wá tí kò sí ní Brooklyn.
- Ṣé Brooklyn ní oríṣiríṣi ilé-ẹ̀kọ́?
- Bẹ́ẹ̀ ni. Brooklyn ní ilé-ẹ̀kọ́ jẹ́léósimi lóríṣiríṣi, ilé-ẹ̀kọ́ alákọ̀ọ́bẹ̀rẹ̀,
  ilé-ẹ̀kọ́ oníwèémẹ́wàá àti ilé-ẹ̀kọ́ gíga jùlọ, tí a ń pè ní yunifásítì.
- Ilé oúnjẹ ńkọ́?
- Kò sí ilé oúnjẹ tí o fẹ́ tí kò sí ní Brooklyn.
  Ìbáà ṣe ilé oúnjẹ àwọn Ṣaińiìsì, Íńdíà, Japaníìsì, Áfríkà, Kọ̀ráà,
  Ìtálíànì, àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ. Ilé oúnjẹ púpọ̀ wà ní Brooklyn.
- Kí ni àwọn ènìyàn Brooklyn máa ń ṣe fún ìdárayá?
- Wọ́n lè lọ sí ilé-sinimá oríṣiríṣi, ilé-ẹranko, ilé-iṣẹ́ ọnà oríṣiríṣi,
  ilé-ijó, àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.
- Irú ilé wo ni ó wà ní Brooklyn?
- Ilé oríṣiríṣi wà ní Brooklyn. Ẹ lè rí ilé kékeré, ilé ńlá, ilé olókè kan,
  tàbí méjì tàbí ogún tàbí jù bẹ́ẹ̀ lọ. Ṣọ́ọ̀ṣì, mọ́ṣálááṣí, gbọ̀ngàn àwọn Júù,
  àti ilé ìjọ́sìn oríṣiríṣi ni ó wà ní Brooklyn.
  Ẹ gbọ́dọ̀ lọ sí Brooklyn láti lọ rí gbogbo àwọn nǹkan yìí.
  Bí Brooklyn ṣé dára tó bẹ́ẹ̀ náà ló jẹ́ ìlú tí ó léwu púpọ̀.
  Ẹ gbọ́dọ̀ ṣọ́ra gan an ni ní Brooklyn. Bí i Èkó ni Brooklyn.
** Comprehension
[Kimberly & Túnjí]
- Irú ilé-ẹ̀kọ́ oníwèémẹ́wàá wo ni o lọ?
- Orúkọ ilé-ẹ̀kọ́ yìí ni Ìbàdàn City Academy ní ìlú Ìbàdàn.
  Àwọn akẹ́kọ̀ọ́ bí i irinwó péré ní ó wà ní ilé-ẹ̀kọ́ yìí.
  Ìbàdàn City Academy kì í ṣe ilé-ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́.
  Ọ̀gbẹ́ni Adékúnlé Adérẹ̀mì ni ẹ̀ni tí ó bẹ̀rẹ̀ ilé-ẹ̀kọ́ yìí.
- Irú ẹ̀kọ́ wo ni o kọ́ ní ilé-ẹ̀kọ́ yìí?
- Mo kọ́ Lítíréṣọ̀, Bàọ́lọ́jì, Kẹ́mísìrì, Matimátíìkì, èdè Yorùbá,
  èdè Faransé, èdè Òyìnbó, àti ètò ọrọ̀-ajé.
- Ọdún mélòó ni o lò ní ilé-ẹ̀kọ́ yìí?
- Ọdún mẹ́fà.
- Ta ni olùkọ́ tí o fẹ́ràn jù?
- Olùkọ́ Matimátíìkì ni.
** Vocabulary
ṣàpèjúwe {ṣe àpèjúwe} = leír, körülír
àpèjúwe = leírás
ìtumọ̀ = jelentés
kò yé mi = nem világos nekem
àpẹẹrẹ = példa
ó yé mi = értem
tó = -ig (mérték)
irun = haj
ẹyin ojú = szem
irùngbọ̀n = szakáll
lo jígí = szemüveget hord
tínínrín = karcsú, sovány
mọ níwọ̀n = közepesen súlyos
rẹ́rìnín = nevet
aláwàdà = vicces ember
ìwé ìròhìn = újság
ìwé ìtàn àròsọ = regény
ìwé nípa ìṣèlú = politikai könyv
bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé = noha
òṣèlú = politikus
lo àkókò = időt tölt
ìṣèlú = politika
hún un = hmm
rere = jó
gùn = hosszúnak lenni
búráùn = barna
wúrà = arany
funfun láúláú = világos fehér
Íńdíà = India
Mẹ́ẹ́síkò = Mexikó
níta = kívül; házon kívül
kàn = csak
àwọ = szín
nítorí náà = ezért hát
ṣe oríire = szerencsésnek lenni
bí ... ṣe = hogyan (kijelentésben)
búburú = rossz
kanra = rossz természetűnek lenni
yẹ́lò = sárga
oko = farm
patí = buli
... jù = leginkább ... (szeret/stb.)
oníwà pẹ̀lẹ́ = csendes ember
a à = mi nem
mílíọ̀nù = millió
erékùsù = sziget
Kàríbíànì = Karib-tenger
ilẹ̀ Áfíríkà = Afrika (kontinens)
olówó = gazdag (lit. van pénze)
akúṣẹ̀ẹ́ = szegény
jẹ́léósimi = óvoda
alákọ̀ọ́bẹ̀rẹ̀ = általános iskola
oníwèémẹ́wàá = középiskola
ilé-ẹ̀kọ́ gíga jùlọ = egyetem
ìbáà ṣe = legyen az ...; akár ... akár
Kọ̀ráà = libanoni
ilé-iṣẹ́ ọnà = múzeum
olókè = emelet
jù bẹ́ẹ̀ lọ = még több
gbọ̀ngàn àwọn Júù = zsinagóga
ilé ìjọ́sìn = szentély
léwu = veszéyes
ewu = veszély
ṣọ́ra = vigyáz, óvatosnak lenni
ará = lakosság, nép
pè ní ... = (vhogy) nevez
fún ìdárayá = szórakozás gyanánt
ilé-ijó = táncterem
bí ... ṣé ... tó bẹ́ẹ̀ náà = bármennyire is ..., de
ilé-ìdárayá = konditerem
iná mànàmáná = elktromosság
títì = út, utca
* 10
** Dialogue 1
[Kimberly & Aládùúgbò]
- Ẹ jọ̀ọ́, mo fẹ́ lọ sí ilé ìfìwéránṣẹ́, ṣùgbọ́n mi ò rántí bí mo ṣe lè débẹ̀.
- Ilé ìfìwéránṣẹ́ wo ni o fẹ́ lọ nítorí pé ilé ìfìwèránṣé bí i mẹ́ta l'ó wà
  lágbègbè yìí?
- Mo fẹ́ lọ sí èyí t'ó jẹ́ olú tàbí olórí ọ́fíìsì wọn.
- Ọjà-Ọba ni olú-ọ́fíìsì wọn wà.
- Ẹ jọ̀ọ́, báwo ni mo ṣe lè dé ọ́fíìsì yìí?
- Jáde sí títì Lodge. Yà sí apá ọ̀tún lórí títì Lodge.
  Máa lọ lórí títì Lodge, títí tí o máa kan títì Òkè-Àdó.
  Yà sí apá ọ̀tún lórí títì Òkè-Àdó.
  Máa lọ lórí títì Òkè-Àdó, títí tí o máa rí títì Ọjà-Ọba.
  Yà sí apá òsì lórí títì Ọjà-Ọba.
  Nígbà tí o bá ń lọ lórí títì Ọjà-Ọba, bẹ̀rẹ̀ sí wá ilé ìfìwéránṣẹ́ yìí.
  Apá ọ̀tún ni ọ́fíìsì yìí wà. Ó kọjú sí ọjà tí a ń pè ní Ọjà Ọba.
  Àdírẹ́sì rẹ̀ ni nọ́ńbà kìíní, ní títì Ọjà-Ọba. Ṣé ó yé ẹ?
- Mo rò bẹ́ẹ̀. Ẹ sọ pé bí mo bá jáde sí títì Lodge,
  kí N yà sí apá ọ̀tún sí títì Òkè-Àdó, apá òsì sí títì Ọjà-Ọba.
  Ilé ìfìwéránṣẹ́ yìí wà ní apá ọ̀tún níwájú Ọjà Ọba.
- Kí ni àdírẹ́sì ọ́fíìsì yìí?
- Nọ́ńbà kìíní, ní títì Ọjà-Ọba.
- O káre! Ó dàbọ̀. Má pẹ́.
- Ẹ ṣé gan an ni. Ó dàbọ̀.
** Dialogue 2
[Túnjí & Kimberly]
- Hẹ̀ló!
- Túnjí, Kimberly l'ó ń sọ̀rọ̀.
- Kimberly! Níbo l'o wà? Èmi àti Kúnlé ti fẹ́ máa wá ẹ bọ̀.
- Mo ṣìnà ni.
- Níbo l'o wà nísisìyí?
- Mo wà ní àdúgbò kan tí a ń pè ní Adámásingbà, ní títì Ọlọ́rùnṣògo.
- O ò jìnnà púpọ̀ sí wa mọ́. Láti títì Ọlọ́rùnṣògo, yà sí ọwọ́ ọ̀tún sí títì Mọ́kọ́lá.
  Nígbà tí o bá wà ní títì Mọ́kọ́lá, wá títì Bódìjà lápá ọ̀tún rẹ.
  Yà sí títì Bódìjà ní apá ọ̀tún.
  Nọ́ńbà ilé tí a wà ni nọ́ńbà karùndínlọ́gbọ̀n, ní títì Bódìjà.
  Ọ̀dà funfun ni a fi kun ilé yìí. Ilé olókè mẹ́ta ni ilé náà.
  A wà ní òkè kejì. Pè mí bí o bá ti dé ẹnu ọ̀nà ilé yìí,
  kí N lè wá ṣílẹ̀kùn fún ẹ.
- O ṣé. Màá pè ẹ́.
- Màá rí ẹ láìpẹ́.
- Kò burú.
** Comprehension
Ọ̀pọ̀lọpọ̀ ìdí ni ó rọ̀ mọ́ bí àwọn akẹ́kọ̀ọ́ ṣe ń fìdírẹmi nínú ìdánwò wọn.
Ọ̀gbẹ́ni Adé Adéwùsì ti yunifásítì Ìbàdàn sọ pé tí ìjọba kò bá yanjú
fòníkú-fọ̀ladìde ètò ẹ̀kọ́ ní Nàìjíríà, bóyá ni ètò ẹ̀kọ́ wa kò ní í wó pátápátá.
Ó tẹ̀síwájú pé ìdaṣẹ́sílẹ̀ àwọn olùkọ́ ń ṣe àkóbá fún ètò ẹ̀kọ́.
Èrò ti Bíọ́dún Fọ́lọ́runṣọ́, tí ó jẹ akẹ́kọ̀ọ́ ilé-ìwé girama kan ní àdúgbò Bódìjà,
ni pé owó ìwé ti wọ́n jù.
Ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn akẹ́kọ̀ọ́ ni kò rí owó láti jẹun kí a má ṣẹ̀ṣẹ̀ sọ ti ìwé rírà.

Fúnmi Adéòtí tí ó jẹ oníṣòwò ní àdúgbò Adéọ̀yọ́ sọ pé ọ̀gọ̀ọ̀rọ̀ àwọn akẹ́kọ̀ọ́ ni
kì í ráyè káwé lẹ́hìn tí wọ́n bá ti kúrò ní ilé wọn.
Ọ̀pọ̀ àwọn akẹ́kọ̀ọ́ ni ó ń ra aṣọ ilé-ìwé wọn fúnrara wọn, ọ̀pọ̀ l'ó sì fẹ́ràn ìranù ṣíṣe.
Eré ṣíṣe ti gba púpọ̀ nínú àkókò wọn, tí ó fi jẹ́ pé àsìkò díẹ̀ ni wọ́n fi sílẹ̀
fún ìwé kíkà.

Nígbà tí Káyọ̀dé Adéyínká, tí ó jẹ́ atúnọkọ̀ṣe dá sí ọ̀rọ̀ yìí,
ó sọ pé òbí mìíràn kì í fún ọmọ rẹ láàyè láti kàwé nílé nítorí iṣẹ́ rírán,
nítorí pé kò sí ọmọ ọ̀dọ̀ mọ́.
Ẹni tí kò ní owó púpọ̀ kò lè gba ọmọ ọ̀dọ̀ láyé òde òní.
Èrò Rónkẹ́ Jìnádù, ọmọ ilé-ìwé gíga kan ní Bódìjà, Ìbàdàn, ni pé,
tí ìjọba bá lè máa ṣètò ìrànlọ́wọ́ owó fún akẹ́kọ̀ọ́ nígbàkígbà,
èyí yóò ran àwọn akẹ́kọ̀ọ́ lọ́wọ́ láti gbájúmọ́ ẹ̀kọ́ wọn.

Yorùbá bọ̀ wọ́n ní "ọ̀rọ̀ wèrè ló máa ń yàtọ̀, gẹ́gẹ́ ni tọlọ́gbọ́n ṣe."
Ìdí nìyí tí Ṣínà Kareem, òṣìṣẹ́ kan ní ilé-iṣẹ́ tí wọ́n ti ń ṣe sìgá,
sọ wípé ọ̀pọ̀ olùkọ́ ni kò kún ojú òṣùnwọ̀n, èyí tí o kún ojú òṣùnwọ̀n gbà pé
ẹnìkan kìí ṣiṣẹ́ ọba làágùn, ó tẹ̀ síwájú pé, ọjà títà ni ọ̀pọ̀lọpọ̀ olùkọ́
gùnlé nítorí owó oṣù wọn kò tó láti ná, nítorí náà ni ó ṣe gba ìjọba ní
ìmọ̀ràn látí fi kún owó olùkọ́.

Ẹ̀wẹ̀, ọmọ ilé-ìwé kan tí ó ní kí á fi orúkọ bo òun láṣìírí sọ pé tí àsìkò
ìdánwò kò bá kù fẹ́ẹ́rẹ́, òun kìí rí àyè kàwé nítorí pé iṣẹ́ kọ̀ǹdọ̀kítọ̀ tàbí
ọmọ ẹ̀yìn ọkọ̀ ni iṣẹ́ àbọ̀ṣe òun, nítorí pé kò sí bàbá kò sì ìyá tí yóò tọ́jú òun.
** Vocabulary
ilé ìfìwéránṣẹ́ = postahivatal
débẹ̀ = odaér
agbègbè yìí = ez a környék
olú = főnök
olórí = vezér
jáde = kijön
yà sí = fordul (vmerre)
máa lọ = menj tovább
lórí = -on (utcán stb.)
títí tí = -ig
kan = elér
kọjú sí = (vmi felé) fordul, (vmire) néz
Ọba = király
nọ́ńbà = szám
yé = világosnak lenni
rò = gondol
bẹ́ẹ̀ = úgy
níwájú = (vmi) előtt
káre = igaznak, helyesnek lenni
bí i = hozzávetőlegesen, kb.
bá = találkozik, rátalál, megérkezik
jẹ́ (kí) = hagy (vmit csinálni)
ti = éppen
wá ... bọ̀ = jön keresni (vkit)
ṣìnà = eltéved
àdúgbò = környék
jìnnà (sí) = távolinak lenni (vmitől)
sí wa = hozzánk
ọ̀dà = festék
kun = fest
òkè kejì = második emelet
pè = hív, nevez
ẹnu ọ̀nà = bejárat
ṣílẹ̀kùn = (ajtót) kinyit
láìpẹ́ = nemsokára
hẹ̀ló = halló (telefonban)
... l'ó ń sọ̀rọ̀ = ... beszélek
ilé ilẹ̀ = földszint
bímọ {bí ọmọ} = szül
nígbà tí ... bá = amikor majd, ha majd
ẹ̀kọ́ = tanulmányok
mọ́tò = autó
iṣẹ́ ọnà ti Yorùbá = joruba műtárgy
kọ́ ilé = házat épít
... tán = befejez (vmit csinálni)
délé {dé ilé} = hazaér
bá ... sọ̀rọ̀ = beszél (vkivel)
* 11
** Dialogue 1
[Tọ́pẹ́ & Kimberly]
- Hẹ̀ló.
- Hẹ̀ló, Tọ́pẹ́. Kimberly l'ó ń pè. Ṣé o mọ̀ nípa kọ̀ǹpútà?
- Kọ̀ǹpútà kẹ̀!
- Bẹ́ẹ̀ ni. Kọ̀ǹpútà mi kò ṣiṣẹ́ dáadáa.
- Kí l'ó ń ṣẹlẹ̀ sí i?
- Lẹ́hìn tí mo bá kọ nǹkan tí mo fẹ́ kọ tán,
  bí mo bá fẹ́ fi nǹkan tí mo tẹ̀ pamọ́ sínú kọ̀ǹpútà mi,
  kọ̀ǹpútà á sọ pé N kò ní nǹkankan láti fi pamọ́.
- Bóyá o lè pa kọ̀ǹpútà yìí fún nǹkan bí i ìṣẹ́jú kan.
  Lẹ́hìn náà, tún tàn án, kí o wá ṣe nǹkan tí o fẹ́ ṣe.
- Mo ti ṣe bẹ́ẹ̀ bí i ẹ̀ẹ̀mẹta, mo sì tún un tàn,
  ṣùgbọ́n síbẹ̀síbẹ̀, kò ṣiṣẹ́ b'ó ṣe yẹ k'ó ṣiṣẹ́.
- Gbìyànjú láti fi nǹkan tí o ti kọ tẹ́lẹ̀ kí wàhálà yìí tó bẹ̀rẹ̀
  pamọ́ sórí àwo kọ̀ǹpútà, láti rí i bóyá áá ṣiṣẹ́.
- Mo ti ṣe bẹ́ẹ̀ lẹ́ẹ̀mejì ṣùgbọ́n ìyẹn náà kò ṣiṣẹ́.
- Lóòótọ́?
- Bẹ́ẹ̀ ni.
- Hún ùn! Mo rò pé o gbọ́dọ̀ pe àwọn atúnkọ̀ǹpútàṣe.
- Kò burú, màá ṣe bẹ́ẹ̀.
** Dialogue 2
[Dolgozó & Kimberly]
- Arábìnrin, ó dàbí ẹni pé mo ti rí nǹkan tí ó ń yọ kọ̀ǹpútà ẹ lẹ́nu.
- Kí ni nǹkan náa?
- Gbogbo àwo inú kọ̀ǹpútà rẹ l'ó ti kún, nítorí náà,
  kò sí ààyè fún kọ̀ǹpútà láti fi nǹkan tí o ń tẹ̀ pamọ́ rárá.
  Kò tilẹ̀ lè gbà ẹ́ láyè láti fi nǹkankan pamọ́ síbikíbi.
- Àwo inú kọ̀ǹpútà ti kún kẹ̀? Mo dẹ̀ ṣẹ̀ṣẹ̀ ra kọ̀ǹpútà yìí ni.
- Ó ti tó ọdún méjì tí o ti ra kọ̀ǹpútà yìí.
  Kọ̀ǹpútà ọdún méjì kì í ṣe kọ̀ǹpútà tuntun mọ́.
- Kí ni a lè ṣe láti jẹ kí ó ṣiṣẹ́ dáadáa?
- Mo gbọ́dọ̀ ra àwo kọ̀ǹpútà tuntun tí ó ní àyè púpọ̀
  láti gba oríṣiríṣi "software" òde òní.
- Eélòó ni mo máa san fún iṣẹ́ yìí?
- Ẹgbẹ̀rún mẹ́wàá náírà ni àwo kọ̀ǹpútà tuntun,
  ó sì máa gbà mí tó wákàtí kan láti ṣiṣẹ́ lórí kọ̀ǹpútà yìí.
  Ẹgbẹ̀rún méjì náírà ni iṣẹ́ wákàtí kan.
  Gbogbo oye owó tí o máa san jẹ́ ẹgbẹ̀rún méjìlá náírà.
- Ẹgbẹ̀rún méjìlá tán!
- Bẹ́ẹ̀ ni. Ṣé o fẹ́ kí ń ṣe iṣẹ́ yìí àbí o ò fẹ́?
- Ó wọ́n, ṣùgbọ́n mo fẹ́ kí kọ̀ǹpútà mi ṣiṣẹ́ dáadáa.
- Kò burú, nígbà tí mo bá ṣiṣẹ́ tán lórí kọ̀ǹpútà rẹ,
  o máa rò pé o ṣẹ̀ṣẹ̀ ra kọ̀ǹpútà tuntun ni.
** Comprehension
Kí ni N ó f'olè ṣe?

Kí ni N folè ṣe láyé tí mo wá?
Kí ni N folè ṣe láyé tí mo wá?
Láyé tí mo wa, kàkà kí N jalè,
Kàkà kí N jalè ma kúkú dẹrú
Kí ni N folè ṣe láyé tí mo wá?

Ẹni t'ó jalè a dé 'lé ẹjó,
Ẹni t'ó jalè a dé 'lé ẹjó,
Adájọ́ a wá f'ẹ̀wọ̀n sí i l'ẹ́sẹ̀,
F'ẹ̀wọ̀n sí i l'ẹsẹ̀ bí olúùgbẹ́,
Ẹni t'ó jalè a dé 'lé ẹjó.

B'ẹni t'ó jalè bá lọ́lá láyé,
B'ẹni t'ó jalè bá lọ́lá láyé,
B'ó lọ́lá láyé kò lè rọ́run wọ̀
Kò lè r'ọ́run wọ̀ bọlọ́jọ́ bá dé,
B'ẹni t'ó jalè bá lọ́lá láyé.

Ẹ yé ẹ má b'ólè ṣe, ẹgbẹ́ tí mo ní,
Ẹ yé ẹ má b'ólè ṣe, ẹgbẹ́ tí mo ní,
Ẹgbẹ́ tí mo ní ẹ̀wọ̀n kò sunwọ̀n,
Ẹ̀wọ̀n kò sunwọ̀n f'ọmọlúwàbí,
Ẹ yé ẹ má b'ólè ṣe, ẹgbẹ́ tí mo ní.

Olúwa má f'olè ṣe ẹni tí a ní,
Olúwa má f'olè ṣe ẹni tí a ní,
Ẹni tí a ní kànràn k'ó jalè,
Kànràn k'ó jalè b'ó bá kú ó tọ́,
Olúwa má f'olè ṣe ẹni tí a ní.
** Vocabulary
kọ̀ǹpútà = számítógép
tẹ̀ = gépel; billentyűzet
fi ... pamọ́ = elment (számítógépen)
nǹkankan = valami
pa = megöl; kikapcsol (számítógépet)
tún tàn án = megint bekapcsol
ṣe nǹkan = csinál valamit
kò ṣiṣẹ́ = nem működik
bí ó = ahogy az
ṣe yẹ = szükségesnek lenni
gbìyànjú = megpróbál
àwo = tányér; meghajtó
ìyẹn náà = még az is/sem
lóòótọ́ = igazán
hún ùn = hmm
atúnkọ̀ǹpútàṣe = számítógép-specialista
... kẹ̀ = hogy ...?! tényleg?!
ṣẹlẹ̀ = történik
á á {ó á} = (ő) fog (jövőidő)
aàfin = palota
gbàgbé sùn = (reggel) elalszik
láti ìsisìyí lọ = mostantól kezdve
kàwé = tanul
oúnjẹ àárọ̀ = reggeli
oúnjẹ ọ̀sán = ebéd
alábàṣiṣẹ́pọ̀ = kolléga
ìwé àròkọ = esszé
nìkan = csak erről van szó [mondat végén]
Arábìnrin = Miss
yọ ... lẹ́nu = problémát okoz (vkinek)
nǹkan náà = az a dolog
kún = tele van
ààyè = hely, tér
tilẹ̀ = még ... is/sem
gba ... láyè = megenged
síbikíbi = bárhol
oye owó = pénz mennyisége
àbí = vagy (eldöntendő kérdésben)
náa = az (kb. mint egy határozott névelő)
òde òní = recens, modern
tán = ennyire sok! [számnév után]
lẹ́hìn tí ... bá = miután majd, ha majd
Bìnì = Benin
ta = ki?
tún ... ṣe = megjavít
dákú = lerobban
ọnà = út
yọ = előjön, megjelenik
ìrìnàjò = utazás
kẹ̀kẹ́ = bicikli
alùpùpù = motorbicikli
aago ọwọ́ = karóra
ẹ̀rọ fídíò = videómagnó
* 12
** Dialogue 1
[Kimberly & Túnjí]
- Túnjí, ṣé o rántí pé ọ̀la ni àbúrò mi Carla máa dé láti New York?
- Bẹ́ẹ̀ ni, mo rántí.
- Ṣé wà á bá mi lọ sí Èkó lọ́la láti pàdé Carla ní ibùdó ọkọ̀-òfurufú?
- Àkókò wo ni ọkọ̀-òfurufú rẹ̀ máa gúnlẹ̀ l'Ékòó lọ́la?
- Agogo mẹ́jọ alẹ́ ni.
- Ọkọ̀-òfurufú wo ni ó máa bá dé?
- Ó máa wọ ọkọ̀-òfurufú Northwest láti New York lọ sí Amsterdam,
  ṣùgbọ́n ọkọ̀-òfurufú KLM láti Amsterdam sí Èkó.
- A gbọ́dọ̀ kúrò níbí ní nǹkan bí i agogo méjìlá ọ̀san.
  O máa gbà wá tó wákàtí méjì láti dé ibùdó ọkọ̀-òfurufú l'Èkòó láti Ìbàdàn
  nítorí sún kẹẹrẹ, fà kẹẹrẹ ọkọ̀ ní ìlú Èkó.
  Mo fẹ́ kí a fún ara wa ní àkókò púpọ̀ kí a má fòru wọ ìlú Èkó.
  Ọ̀nà Ìbàdàn sí Èkó kì í ṣe ọ̀nà dáradára rárá.
- Kí l'ó dé tí o sọ bẹ́ẹ̀?
- Yàtọ̀ sí wàhálà ìjàǹbá mọ́tò oríṣiríṣi nítorí àwọn awakọ̀ oníwàkuwà,
  àwọn adigun jalè tún pọ̀ lọ́nà Ìbàdàn sí Èkó.
  Nítorí náà, a gbọ́dọ̀ tètè kúrò níbí kí ilẹ̀ tó ṣú.
- Kò burú. Jẹ́ k'á kúrò níbí ní agogo méjìlá ọ̀sán.
** Dialogue 2
[Kimberly & Túnjí]
- Túnjí, bí ọkọ̀-òfurufú Carla kò bá ní í dé títí di agogo mẹ́jọ alẹ́,
  ìyẹn ni pé kí ó tó jáde síta láti rí wa, á á tó agogo mẹ́wàá alẹ́.
  Kí ni a máa ṣe ní agogo mẹ́wàá alẹ́?
- A kò lè padà wá s'Ìbàdàn lẹ́hìn tí a bá gbé àbúrò rẹ ní ibùdó ọkọ̀-òfurufú.
  A gbọ́dọ̀ sùn sí Èkó kí a sì padà wá sí Ìbàdàn ní ọjọ́ kejì.
- Ìyẹn dára. Níbo ni a máa sùn? Mi ò mọ ènìyàn púpọ̀ ní Èkó.
- Ìyẹn kò ṣe nǹkan. À á wá ilé-ìtura kan láti sùn sí fún alẹ́ kan.
  Bóya a lè sùn sí Èkó fún ọjọ́ méjì tàbí mẹ́ta kí a lè fi Èkó han Carla,
  nítorí pé Carla kò wá sí ìlu Nàìjíríyà rí.
- Ìyẹn máa dára. Inú Carla máa dùn láti mọ Èkó díẹ̀.
  Ó ti gbọ́ nípa Èkó púpọ̀ ṣùgbọ́n èyí máa jẹ́ ìgbà àkọ́kọ́ fún un láti rí Èkó,
  kò níí dára tí kò bá ní àǹfààní láti rí Èkó púpọ̀ kí ó tó padà sí New York.
- Kò burú. Màá pe ilé ìtura tí mo mọ̀ lẹ́gbẹ̀ẹ́ ibùdó ọkọ̀-òfurufú
  bí wọ́n bá ní yàrá méjì tí ó ṣófo.
- Jọ̀wọ́ pè wọ́n. Kò burú. Màa rí ẹ lọ́la lágbára Ọlọ́run ní agogo méjìlá ọ̀sán.
- Ó dáa. Ó dàabọ̀.
** Comprehension
Ìrìnàjò lọ sí ìlú Lọ́ńdọ̀nù

Ní oṣù tí ó kọjá, Túnjí lọ sí ìlú Lọ́ńdọ̀nù.
Ó jáde láti lọ́ gbé ẹrù rẹ̀ ni ó pàdé ọ̀rẹ́ rẹ̀ láti ilé-ẹ̀kọ́ oníwèémẹ́wàá ní Ìbàdàn.
Orúkọ ọ̀rẹ́ rẹ̀ yìí ni Tọ́pẹ́.
Inú Túnjí dùn púpọ̀ láti rí ọ̀rẹ́ rẹ̀ yìí, ó sì bí i pé kí ní ó ń ṣe ní ìlú Lọ́ńdọ̀nù.
Tọ́pẹ́ sọ fún un pé òun kúrò ní ìlú nàìjíríyà
nítorí gbogbo rògbòdìyàn k'á ṣí ilé-ìwé lónìí, k'á tún tì í lọ́la.
Ó sọ pé lẹ́hìn tí òun fi ọdún mẹ́ta ṣòfò ní Yunifásitì ti Ọlábísí ní Àgọ́-Ìwòyè,
tí òun kò sì kúrò ní kíáàsì kan náà, màmá àti bàbá òun rán òun wá ìlu Lọ́ńdọ̀nù
kí òun lè parí ẹ̀kọ́ òun lásìkò.

Yàtọ̀ sí rògbòdìyàn ilé-ẹ̀kọ́ gíga nígbà gbogbo,
Tọ́pẹ́ sọ pé wàhálà àwọn adigunjalè pẹ̀lú nǹkan tí ó jẹ́ kí gbígbé
ní ìlú Nàìjíríyà sú òun.
Ọ̀sán ọjọ́ kan ni àwọn olè wọ ilé àwọn Tọ́pẹ́ ní Èkó.
Lẹ́hìn tí wọ́n dẹ́rù ikú bà wọ́n, wọ́n sọ pé kí gbogbo wọn
dọ̀bálẹ̀ kí wọ́n sí di ojú wọn.
Ọ̀kan nínú àwọn olè yìí ń ṣọ́ Tọ́pẹ́ àti àwọn ẹbí rẹ̀ lórí ìdọ̀bálẹ̀ pẹ̀lú ìbọn.
Àwọn olè mẹ́ta yòókú ń wá nǹkan tí wọ̀n máa kó jáde láti yàrá kan sí èkejì.
Nígbà tí wọ́n máa fi kúrò ní ilé àwọn Tọ́pẹ́,
wọ́n ti gbé kọ̀ǹpútà, ẹ̀rọ amóhùn máwòrán, rédíò, àti owó rẹpẹtẹ.

Lẹ́hin ìṣẹ̀lẹ̀ yìí, ìlú Nàìjíríyà sú Tọ́pẹ́
ó sì dágbére fún ìlú Nàìjíríyà pé ó dìgbóṣe.
Tọ́pẹ́ kò ì tí ì padà sí ìlú Nàìjíríyà láti ìgbà yìí.
** Vocabulary
gúnlẹ̀ = (repülő) leszáll
bá dé = érkezik (vmivel)
wọ = (repülőre) felszáll
kúrò = elindul (vhonnan)
níbí = itt
gba ... tó = (legfeljebb vmennyi időbe) kerül
sún kẹẹrẹ fà kẹẹrẹ = közlekedési dugó
fún ... ní ... = ad (vkinek vmit)
fòru wọ ìlú = éjjel lép be a városba
ọ̀nà = autópálya
sọ bẹ́ẹ̀ = ezt mondja
yàtọ̀ sí = (vmitől) eltekintve
ìjàǹbá mọ́tò = motorbaleset
àwọn awakọ̀ = sofőrök
oníwàkuwà = óvatlan
kí ... tó = mielőtt
ilẹ̀ ṣú = sötét van
wà á {o á} = fogsz (jövőidő)
bá ... lọ = (vkivel) együtt megy
ara ... = maga
àkókò wo / aago mélòó = mikor? hánykor?
ìsìn = szolgálat
ọkọ̀-ojú-omi = hajó
jáde síta = kijön
à á {a á} = fogunk (jövőidő)
ilé-ìtura = hotel
ṣófo = üresnek lenni
lágbára Ọlọ́run = Isten segedelmével
ìyẹn = az
ìyẹn ni pé = azt jelenti, hogy
kò ṣe nǹkan = nem számít
àǹfààní = alkalom, lehetőség
lẹ́gbẹ̀ẹ́ ... {ní-} = (vmi) mellett
inú mi bàjẹ́ = bánatos vagyok
ọmọ yàrá = szobatárs
lábẹ́ {ní abẹ́} = (vmi) alatt
ejò = kígyó
bọ́ọ̀sì = busz
ẹyẹ = madár
màálù = tehén
* 13
** Dialogue 1
[Kimberly & Túnjí]
- Níbo ni o rò pé ó máa dára láti mú Carla lọ ní Èkó.
- Mo rò pé o máa dára fún Carla láti rí etí òkun ní Èkó
  kí ó lè mọ ìyàtọ̀ láàárín etí òkun ní ilù Nàìjíríà àti etì
  òkun ní ìlú Amẹ́ríkà. Ó máa rí oríṣiríṣí àwọn aládùúrà
  tí wọn máa ń gbàdúrà ní etí òkun.
- Lẹ́hìn etí-òkun, níbo ni a tún máa lọ?
- Mo máa fẹ́ kí Carla rí ibi tí àwọn olówò ẹrú tí máa ń kó
  àwọn ẹrú Yorùbá lọ sí ìlú Òyìnbó ní Badagry. Ibi yìí lè
  pa á lẹ́kún nítorí ó máa jẹ́ kí o mọ bí àwọn Yorùbá púpọ̀
  ṣe dí ẹrú ní ìlú Kúbà àti Bràsíìlì. Ta l'ó mọ̀? Bóyá nínú
  ìran màmá yín wá láti ilẹ̀ Yorùbá.
- Hún ùn! Níbo ni a tún lè mú u lọ? Ránti pé ọjọ́ méjì
  péré l'a ní láti lò l'Ékòó.
- Ibi kẹ́tà tí mo máa fẹ́ kí Carla rí ni Lẹ́kí. Mo fẹ́ kí ó rí
  ọrọ̀ ilẹ̀ Nàìjíríà tí ó wà l'Ékòó gẹ́gẹ́ bí o ṣe máa rí ìṣẹ́ tí
  ó wà l'Ékòó náà. Bí ó bá lè rí àwọn ibi mẹ́ta yìí, inú mi á dùn.
- Inú èmi náà máa dùn. Mo sì mọ̀ pé inú Carla náà máa dùn.
** Dialogue 2
[Kimberly & Túnjí]
- Inú mi dùn pé Carla rí gbogbo ibi tí a gbé e lọ lánàá.
- Inú èmi náà dùn. Kí ni ó sọ nípa gbogbo nǹkan t'ó rí?
- Ó sọ pé inú òun dùn láti rí àwọn nǹkan wọ̀nyí.
- Mo rò pé ó yẹ kí ó rí àwọn ibómiíràn tí ó ṣe pàtàkì ní
  ilẹ̀ Yorùbá bí i Òkè Olúmọ ní ìlú Abẹ́òkúta, Ọ̀pá Ọ̀rànmíyàn
  ní ìlú Ifẹ̀, orísun omi gbígbóná àti tútù ní Ìkọgòsì,
  àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.
- Ǹjẹ́ o mọ̀ pé láti ìgbà tí mo ti dé ìlú Nàìjíríà, èmi gan
  fúnrara mi kò ì tí ì dé àwọn ibi tí o dárúkọ yìí. Nítorí
  náà, ìrìnàjò yìí kò níí jẹ́ fún Carla níkan, o máa ṣe èmi
  náà l'àǹfààní.
- Kò burú. Nígbà wo ni kí a lọ? A kò lè lọ sì gbogbo ìlú
  yìí ní ọjọ́ kan. Bóyá kí a lo ọjọ́ Sátidé mẹ́ta nítorí pé mo
  gbọ́dọ̀ lọ sí ibi iṣẹ́ láàárín ọ̀sẹ̀. A lè lo Sátidé kan fún ìlú
  kan. Fún àpẹẹrẹ, bí a bá lọ sí Òkè Olumọ ní Sátidé yìí,
  a lè lọ sí Ifẹ̀ láti rí Ọ̀pá Ọ̀rànmíyàn ní ọjọ́ Sátidé tí ó ń
  bọ̀, àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.
- Wò o! A gbọ́dọ̀ lọ sí aàfin Ọọ̀ni Ifẹ̀ kí Carla lè rí bí aàfin
  Ọba Ifẹ̀ ṣe rí.
- Kò burú. Jẹ́ k'á bẹ̀rẹ̀ ìrìnàjò yìí l'ọ́sẹ̀ t'ó ń bọ̀.
** Comprehension
Túnjí àti ẹ̀gbọ́n mi ọ̀wọ́n.

Inú mi dùn láti kọ ìwé yìí sí yín. Ayọ̀ àti àlàáfíà ni
mo fi padà sí ìlú New York. Mo ń kọ̀wé yìí láti dúpẹ́
lọ́wọ́ ẹ̀yin méjèèjì fún gbogbo aájò mi tí ẹ ṣe nígbà tí mo
wá sí ìlú Nàìjíríyà. Mo dúpẹ́ fún gbogbo ibi tí ẹ mú mi lọ
bí i ìkọgòsì, Òkè Olúmọ ní ìlú Abẹ́òkúta, ààfin Ọọ̀ni ti
Ifẹ̀, etí òkun ní Èkó, Lẹ́kí, Ibùdó oko ẹrú ni Badagry àti
bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.

Inú mi dùn láti rí oríṣiríṣi ìlú àti gbogbo ibi tí ẹ mú
mi lọ. Nísisìyí mo lè sọ pé mo mọ ilẹ̀ Yorùbá nítòótọ́.
Mo kọ́ ọgbọ́n púpọ̀ lọ́dọ̀ ọ̀pọ̀lọpọ̀ ènìyàn tí mo bá pàdé.
Mo kọ́ ẹ̀kọ́ pàtàkì nípa rírin ìrìnàjò. Bí àwọn ènìyàn bá
ń sọ pé orílẹ̀èdè Áfíríkà kúsẹ̀ẹ́ mo mọ nísisìyí pé bí ìṣẹ́ ṣe
wa ní Áfíríkà bẹ́ẹ̀ náà ni ọrọ̀ oríṣiríṣi náà wà níbẹ̀. Mo
mọ nísisìyí pé a kò lè máa sọ̀rọ̀ Áfíríkà bí ẹni pé a ń sọ̀rọ̀
ìlú kan ṣoṣo.

Yàtọ̀ sí Yorùbá tí mo kọ́ fún oṣù mẹ́ta tí mo lò ní
ìlú Nàìjíríà, mo tún gbọ́ àwọn ti wọ́n ń sọ oríṣiríṣi èdè.
Bí èdè ṣe pọ̀ ní ìlú Nàìjíríyà náà ni àṣà oríṣiríṣi náà pọ̀
níbẹ̀.

Àdúrà mi ni pé kí Ọlọ́run fún mi ní àǹfààní láti
padà wá sí ìlú Nàìjíríyà. Màmá àti bàbá mi kí yín. Ẹ bá
mi kí àwọn òbí Túnjí àti gbogbo àwọn ọ̀rẹ́ yín tí mo bá
pàdé ní Nàìjíríyà. Ó dìgbà kan ná.

Èmi ni tiyín nítòótọ́

Carla
** Vocabulary
mú ... lọ/wá = elvisz/elhoz (vkit vhova) [úgy, hogy az illető maga megy]; elvisz/elhoz (vmit vhova) [de csak keveset]
etí òkun = tengerpart
ìyàtọ̀ = különbség
aládùúrà = pünkösdi mozgalom (kb. hitgyüli)
gbàdúrà {gba àdúrà} = imádkozik
olówò ẹrú = rabszolgakereskedő
kó ... lọ/wá = visz/hoz
ìlú Òyìnbó = Európa
pa ... lẹ́kún = megríkat
di ẹrú = rabszolgává válik
Kúbà = Kuba
Bràsíìlì= Brazília
nínú ... = ... része
ìran = örökség
ọrọ̀ = gazdagság
ilẹ̀ Nàìjíríà = Nigéria (mint terület)
gẹ́gẹ́ bí = mivel
ìṣẹ́ = szegénység
péré = csak (szám után)
mẹkáníìkì = autószerelő
àpótí = doboz
garawa = vödör
àwọn ibómiíràn = más helyek
ṣe pàtàkì = fontosnak lenni
òkúta = szikla
Òkúta Olúmọ = Olumọ Szikla (Abeokuta nevezetessége)
Ọ̀pá Ọ̀rànmíyàn = (XIV. századi király obeliszke)
orísun omi = forrás
ǹjẹ́ = (eldöntendő kérdést bevezető partikula)
fúnrara mi = én magam
ṣe ... ní àǹ fààní = hasznos (vkinek)
láàárín ọ̀sẹ̀ = hétközben
Ọọ̀ni = (az ifẹi király titulusa)
wọ̀nyí = ezek
Sátidé = szombat
* 14
** Dialogue 1
[Kimberly & Adéọlá]
- Mo gbọ́ pé o ti dé ìlú Brazil rí. Ṣé lóòótoọ́ ni?
- Lóòótọ́ ni. Kí l'ó dé t'o ń bèèrè?
- Èmi àti àwọn ẹbí mi ń lọ síbẹ̀ ní oṣù t'ó ń bọ̀.
  Ṣé o lè sọ fún mi bí ibẹ̀ ṣe rí?
- Mi ò mọ ibi tí mo tí máa bẹ̀rẹ̀. Ṣùgbọ́n mo mọ̀ pé bí o
  bá lọ, o máa gbádùn ìlú Brazil gan an ni. O máa rí i pé
  àwọn ènìyàn Brazil fẹ́rán ìgbádùn púpọ̀, wọ́n fẹ́ràn
  afẹfẹyẹ̀yẹ̀, wọ́n fẹ́ràn ijó, orin, àti afẹ́ ayé.
- Lóòótọ́?
- Bẹ́ẹ̀ ni. Wọ́n dàbí àwọn ọmọ ìlú Nàìjíríyà. Wọ́n kún fún
  ayé jíjẹ púpọ̀, wọ́n sì lọ́yàyà púpọ̀.
- Hún ùn!
- Bí o bá lọ sí agbègbè tí a ń pè ní Bahia, o máa rí àwọn
  ọmọ Brazil tí wọn ń sin àwọn òrìṣà Yorùbá bí i Yemọja,
  Ṣàngó, Ọbàtálá, Ọ̀ṣun, Ògún àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.
- Wọ́n ń sin òrìṣà Yorùbá ní Brazil! Ṣé lóòótọ́ ni?
- Mo fi ojú mi rí àwọn tí wọn ń gbé ẹbọ lọ sí etí òkun, tí
  wọ́n wọ aṣọ funfun àti ìlẹ̀kẹ̀ funfun bí àwọn tí wọ́n ń sin
  Yemọja ní ìlú Nàìjíríyà. Bí o bá rí wọ́n níbi tí wọn ti ń
  sin òrìṣà wọn, o máa rò pé Nàìjíríyà lo wà.
- Mo fẹ́ gbọ́ nípa Brazil sí i ṣùgbọ́n mo ń bọ. Mo fẹ́ sáré
  wo ẹni t'ó wà níta ilé wa.
- Kò burú.
** Dialogue 2
[Kimberly & Adéọlá]
- Jọ̀ọ́ sọ fún mi nípa Brazil sí i.
- Ní Brazil, o máa rí àwọn kan tí wọ́n ń sọ ẹ̀yà Yorùbá tí
  a ń pè ní Nàgó.
- Lóòótọ́?
- Bẹ́ẹ̀ ni. Àwọn babaláwo gan an náà wà ní Brazil.
- Kí ni babaláwo ń ṣe ní Brazil?
- Àwọn ni wọ́n ń kọ́ àwọn tí wọ́n fẹ́ sin Ifá. Ṣé bí àwọn
  babaláwo náà wà ní orílẹ̀ Amẹ́ríkà ní Florida, California,
  New York, àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ?
- Mo mọ̀ pé wọ́n wà ní orílẹ̀ Amẹ́ríkà, ṣùgbọ́n mi ò mọ̀
  pé wọ́n tún wà ní ìlú Brazil.
- Wọ́n pọ̀ níbẹ̀.
- Yàtọ̀ sí ẹ̀sìn Yorùbá, irú àwọn ẹ̀sìn wo l'ó tún wà ní Brazil?
- Kò sí ẹ̀sìn tí kò ṣàì sí ní Brazil. Àwọn aládùúrà wà níbẹ̀,
  àwọn ìjọ̀ onítẹ̀bọmi náà wà níbẹ̀, àgàgà àwọn ìjọ àgùdà.
  Àwọn ìjọ̀ àgùdà l'ó pọ̀ jù. Mo mọ̀ pé àwọn Mùsùlùmí
  náà wà ní Brazil. Ẹlẹ́sìn oríṣiríṣi l'ó kún ìlú Brazil.
- Pẹ̀lú gbogbo nǹkan tí o sọ yìí, inú mi máa dùn láti lọ sí
  Brazil pẹ̀lú àwọn ẹbí mi.
- Ọ̀sẹ̀ mélòó ni ẹ máa lò níbẹ̀?
- Òsẹ̀ mẹ́rìn.
- Ẹ máa ní ààyè láti rí oríṣiríṣi ìlú ní Brazil. Rí i wí pé ẹ
  lọ sí Rio, San Paulo, Bahia, àti Belem ní ìhà àríwá. Sì
  tún rí i dájú pé o lọ sí etí òkun. O máa gbádùn orílẹ̀-èdè
  Brazil. Ṣúgbọ̀n ṣọ́ra ní Rio àti San Paulo nítorí pé ìlú tí
  óléwu ni wọ́n.
- O ṣé, mo máa ṣọ́ra.
** Comprehension
Iṣẹ́ ni òògùn ìṣẹ́

Múra síṣẹ́,ọ̀rẹ́ mi
Iṣẹ́ ni a fi ń di ẹni gíga
Bí a kò bá rẹ́ni fẹ̀hìn tì
Bí ọ̀lẹ́ là á rí
Bí a kò rẹ́ni gbẹ́kẹ̀lé
À á tẹra mọ́ iṣẹ́ ẹni.
Ohun tí a kò jìyà fún
Kì í pẹ́ lọ́wọ́ rárá
Ohun tí a bá fara ṣiṣẹ́ fún
Ní í pẹ́ lọ́wọ́ ẹni,
Bí ayé ń fẹ́ ọ lónìí,
Bí o bá lówó lọ́wọ́
Ni wọ́n máa fẹ́ ọ lọ́la.
Ẹ̀kọ́ sì tún ń sọ ni í dọ̀gá
Múra kí o kọ́ ọ dáradára
Bí o sì rí ọ̀pọ̀ ènìyàn
Tí wọ́n ń fi ẹ̀kọ́ rẹ́rìnín
Dákun má fara wé wọn
Ìyà ń bẹ fọ́mọ tí kò gbọ́n
Ẹkún ń bẹ fọ́mọ tó ń sá kiri
Má fòwúrọ̀ ṣeré ọ̀rẹ́ mi
Múra ṣiṣẹ́, ọjọ́ ń lọ
** Vocabulary
bèèrè = kérdez
síbẹ̀ = oda
gbádùn = élvez
ìgbádùn = élvezet
afẹfẹyẹ̀yẹ̀ = ünneplés
ijó = tánc
afẹ́ aye / ayé jíjẹ = világi élvezetek
lọ́yàyà = viccesnek lenni
sìn = (istent) imád
òrìṣà = isten
Yemọja = (joruba víz-istennő)
Ṣàngó = (joruba villám-istennő)
Ọbàtálá = (joruba teremtő isten)
Ọ̀ṣun = (joruba folyó-istennő)
Ògún = (joruba vas-isten)
fi ojú rí = (vmi) szemtanújának lenni
ẹbọ = áldozat
ìlẹ̀kẹ̀ = gyöngyök
mo ń bọ̀ = mindjárt visszajövök
wọ̀ = (ruhát) felvesz
ẹni = személy
gún = apróra tör
wa = (járművet) vezet
bàálú = repülő
ṣẹ́ẹ̀sì = sakk
babaláwo = (Ifá pap)
Ifá = (joruba jós-isten)
ààrá = mennydörgés
mọ̀nàmọ́ná = villám
ẹ̀yà = nyelvjárás, dialektus
Nàgó = (joruba nyelvjárás)
ẹ̀sìn = vallás
ìgbàgbọ́ = hit
kọ́ = tanít
ìjọ onítẹ̀bọmi = baptista mozgalom
àgàgà = különösen
ìjọ àgùdà = katolikus
Mùsùlùmí = muszlim
ẹlẹ́sìn = hívő
kún = betölt
rí i wí/dájú pé  = utánanéz, hogy ...; úgy intézi, hogy ....
ìhà àríwá = észak
ṣọ́ra = óvatosnak lenni
àwọn kan = egyesek
gan an = igazi
orílẹ̀ = nemzet
ṣàì = nem sikerül (vmit csinálni)
ṣẹ̀ = bűnt követ el
ẹ̀ṣẹ̀ = bűn
banújẹ́ = bánatosnak lenni
ìbànújẹ́ = bánat
ìgbàgbé = feledékenység
gbàgbọ́ = hisz
ìdàgbàsókè = haladás
dàgbàsókè {di àgbà sókè} = felnő
ayọ̀ = öröm
yọ̀ = örül
ẹ̀dá = teremtmény
dá = okoz, teremt
ètò = elrendezés
tò = elrendez
àlọ = (vhova) menés
àbọ̀ = érkezés
bọ̀ = érkezik
akọ̀wé = író
aṣẹ́wó = prostituált
ṣẹ́wó = prostitúciót folytat
ọ̀daràn = bűnöző
dáràn = bűnt követ el
léèrè = kérdez
* 15
** Dialogue 1
[Túnjí & Kimberly]
- Mo pàdé ẹnìkan lánàá t'ó sọ pé òun mọ̀ ẹ́.
- Kí l'orúkọ ẹ̀?
- Ó sọ pé òun ń jẹ́ Douglas.
- Ki ní orúkọ bàbá ẹ̀?
- Kò sọ orúkọ bàbá ẹ̀ fún mi.
  Ó sọ pé, bí mo bá ti sọ Douglas, o máa rántí òun.
- Hun un! Mi ò rántí ẹnikẹ́ni t'ó ń jẹ́ Douglas.
  Ọmọ ìlú ibo ni?
- Mo rò pé ọmọ ìlú Kánádà ni, ṣùgbọ́n ó ń gbé Nàìjíríà nísisìyí.
- Láti ìgbà wo l'ó ti ń gbé Nàìjíríà?
- O sọ pé ọdún márùnún sẹ́hìn.
- Kí l'ó ń ṣe nísisìyí ní ìlú Nàìjíríà?
- Ọ̀jọ̀gbọ́n ni ní yunifásitì ti Obáfẹ́mi Awólọ́wọ̀ ní Ifẹ̀.
  Ó ń kọ́ àwọn akẹ́kọ̀ọ́ ní lítíréṣọ̀ ilẹ̀ Áfíríkà àti ti ilẹ̀ Amẹ́ríkà.
- Síbẹ̀síbẹ̀ N kò rántí ọmọ ìlú Kánádà tí orúkọ rẹ̀ ń jẹ́ Douglas.
  Ṣé o lè ṣàpèjúwe rẹ̀ fún mi?
- Ó ga tó ẹsẹ̀ bàtà márùnún àti íǹṣì mẹ́wàá.
  Kò sanra rárá, kò sí tínínrín. Ó ní irun tí ó fẹ́ dàbí góòlù.
  Ó ní irun-imú, ṣùgbọ́n kò ní irùngbọ̀n. Ẹyin ojú rẹ̀ búlúù.
  Ó lọ́yàyà gan an ni.
- Ọmọ ọdún mélòó ni o rò pé ó màa jẹ́?
- Ó dàbí ẹni pé ọmọ bí i ọgbọ̀n ọdún ni.
- Kò dàgbà púpọ̀. Ṣé o mọ̀ bóyá ó ní ẹbí níbí?
- Bẹ́ẹ̀ ni. Ó fi fọ́tò ìyàwó àti àwọn ọmọ rẹ̀ méjì hàn mí.
- Ó dàbí ẹni pé mo ti rántí ẹni tí o ń sọ̀rọ̀ nípa.
  Mo pàdé rẹ̀ ní ọgbà yunifásítì wa ní Ìbàdàn ní oṣù tí ó kọjá.
  O yà mi lẹ́nu pé ó ṣì rántí mi.
** Dialogue 2
[Kimberly & Douglas]
- Hẹ̀ló.
- Báwo ni Kimberly, Douglas l'ó ń sọ̀rọ̀.
- Báwo ni Douglas? Túnjí ṣẹ̀ṣẹ̀ sọ fún mi pé òun rí ẹ,
  àti pé o sọ pé kí òun kí mi.
- Lóòótọ́ ni. Mo pàdé Túnjí ní ilé-ìtàwé kan ní Ìbàdàn.
  Lẹ́hìn tí ó kí mi, ó bi mí bí mo bá wá láti ìlú Amẹ́ríkà,
  ṣùgbọ́n mo sọ fún un pé ọmọ ilẹ̀ Kánádà ni mí.
  Ibi tí a ti ń sọ̀rọ̀ lọ ni ó ti sọ pé òun ní ọ̀rẹ̀ kan tí ó ń jẹ́
  Kimberly, tí ó wá láti New York, ní ilẹ̀ Amẹ́ríkà.
  Mo wá rántí pé mo pàdé ẹ ní ọgbà yunifásítì nígbà kan rí.
  N kò tílẹ̀ rántí ìgbà yẹn mọ́. Ṣugbọ́n bí ó ṣe sọ New York
  àti Kimberly, mo wá rántí ẹ.
- Nígbà tí Túnjí kọ́kọ́ sọ fún mi nípa ẹ, èmi náà kò tètè
  rántí ẹni tí o jẹ́. Ṣúgbọ̀n nígbà tí ó sọ pé o fi fọ́tò ìyàwó
  àti àwọn ọmọ rẹ han òun, mo rántí pé o ṣe bẹ́ẹ̀ sí èmi náà.
  Báwo ni ìyàwó àti àwọn ọmọ ẹ?
- Wọ́n wà. Ìdí tí mo fi ń pè ni pé mo fẹ́ kí ìwọ àti Túnjí
  wá kí èmi àti ẹbí mi ní Ifẹ̀ bí ẹ bá fẹ́.
- Nígbà wo l'o fẹ́ k'á wá?
- Bí ẹ bá lè wá ní ọ̀sẹ̀ tí ó ń bọ̀, ní ọjọ́ àbàmẹ́ta, á dára.
- Èmi àti Túnjí ń lọ síbìkan l'ojọ́ Àbámẹ́ta tí ó ń bọ̀.
  Ṣé a lè wá l'ọ́jọ́ Àbámẹ́ta lẹ́hìn èyí tí ó ń bọ̀ yìí?
- Kò burú. Màá bi ìyàwó mi bí ọjọ́ yìí bá dára.
  Bí ó bá dára, N kò ní í pè ẹ́ padà. Ṣùgbọ́n bí kò bá dára,
  màá pè ẹ́ padà láti yan ọjọ́ mìíràn.
- O ṣé gan an ni. Bí N kò bá gbúròó rẹ, ìyẹn ni pé a máa
  pàdé ní ọjọ́ Àbámẹ́ta méjì òní.
- Bẹ́ẹ̀ ni. Ó dàbọ̀.
- Ó dàbọ̀.
** Comprehension
[Búnmi & Doyin]
- Ki l'ó máa ṣe ní alẹ́ ọjọ́ Ẹtì tí ó ń bọ̀?
- Mi ò ṣe nǹkankan.
- Ṣé o máa lọ s'ílé sinimá pẹ̀lú mi?
- Kò burú, ṣùgbọ́n irú sinimá wo ni ó fẹ́ lọ wò?
- Mo gbọ́ pé "Ṣaworo Idẹ" ti jáde.
- Mo ti rí "Ṣaworo Idẹ." Mi ò fẹ́ lọ wo "Ṣaworo Idẹ" mọ́.
- "Kò Ṣe e Gbé" ńkọ́?
- Mo ti rí "Kò Ṣe e Gbé" náà.
- Kò burú. Ṣé a lè lọ wo "Ó Le Kú"?
- Mo ti rí "Ó Le Kú" náà. Bóyá ka ṣe nǹkan mìíràn nítorí
  pé gbogbo fíìmù Ọ̀jọ̀gbọ́n Akínwùmí Ìṣọ̀lá ni mo ti rí.
  Mi ò sí fẹ́ràn fíìmù Yorùbá mìíràn ju fíìmù Ọ̀jọ̀gbọ́n
  Akínwùnmí Ìṣọ̀lá lọ.
- Kí l'ó dé?
- Nítorí pé gbogbo fíìmù wọn tí mo ti rí ni wọ́n ń lo ògidì
  Yorùbá, láìsí èdè Òyìnbó rárá. Mo korìíra àwọn fíìmù
  Yorùbá 'ó jẹ́ pé ààbọ̀ Yorùbá àti ààbọ̀ èdè Òyìnbó ni
  wọ́n máa ń sọ.
- Kò burú, bí o kò bá fẹ́ rí fíìmu kankan, kí ni nǹkan
  mìíràn tí ó fẹ́ kà ṣe?
- Jẹ́ k'á lọ sí ibi àsè Dúpẹ́. Òjó Ẹtì tí ó ń bọ́ ni ọjọ́ ìbí rẹ̀,
  ó sì sọ fún mi pé òun fẹ́ ṣe àsè lálẹ́ ọjọ́ yìí.
- Ṣé o mọ̀ pé mi o fẹ́ràn láti jó? Mi ò sì fẹ́ràn ariwo.
  Ṣé a lè lọ sí ilé oúnjẹ àwọn Ṣainíìsì tí ó wà ní títì Ikòròdú.
  Ṣé o mọ̀ pé mo fẹ́ràn oúnjẹ àwọn Ṣainíìsì.
- Kò burú. Èmi náà fẹ́ràn oúnjẹ àwọn Ṣainíìsì.
  Màá wá gbé ẹ nílé ẹ lọ́jọ́ Ẹtì tí ó ń bọ̀ ní agogo mẹ́fà ìrọ̀lẹ́.
- Kò burú. Ó dàbọ̀.
** Vocabulary
ẹnìkan = valaki
ń jẹ́ ... = (vminek) hívják
ẹnikẹ́ni = bárki
sẹ́hìn = múlt
lítíréṣọ̀ = irodalom
góòlù = aranyszínű, szőke
irun-imú = bajusz
irùngbọ̀n = szakáll
búlúù = kék
dàgbà = idősnek lenni
fọ́tò = fénykép
ó yà mi lẹ́nu = meg vagyok lepődve
láti ìgbà wo = mióta?
ọgbà yunifásítì = kampusz
<keresztnév> kí ni = (visszakérdezés teljes névre)
sọ̀rọ̀ lórí ẹ̀rọ tẹlifóònù = telefonon beszél
ọlọ́yàyà = barátságos
ilé-ìtàwé = könyvesbolt
bi ... = megkérdez (vkit)
síbìkan = valahova
pe ... padà = visszahív (vkit)
yan = választ
ọjọ́ mìíràn = másik nap
gbúròó rẹ = hall rólad
kí = üdvözöl
ibi tí ... lọ = ahogy, mikor
wá ránti = visszaemlékszik
tílẹ̀ = de
akẹ́kọ̀ọ́ oníwèé gíga jùlọ = egyetemista
kẹ́kọ̀ọ́ = tanul
tà = elad, árul